«Δεν καταλαβαίνω Αραβικά, δεν είμαι Αραβίδα». Άντζελα Δημητρίου

O Άραβας, το θηλυκό η «Αραβίδα» ?

Το Άραβας είναι τριτόκλιτο συμφωνόληκτο

Ναι, το θηλυκό του άραβας είναι προβληματικό, επειδή δεν έχει τριφτεί στη χρήση.
Η παλιότερη αραπίνα δεν μας κάνει για διάφορους λόγους.
Η αραβίδα πάλι, πρόλαβε και έγινε ονομασία όπλου –όσο κι αν σήμερα έχει παλιώσει, και το όπλο και η λέξη, πάει, κάηκε, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη γυναίκα κατ’ αναλογία με τη Γαλλίδα.

Το πρόβλημα που προκύπτει: «ποιο είναι το θηλυκό του Άραβας;» το είχε συζητήσει στη γλωσσική στήλη «Υπογλώσσια» στο Βήμα ο Ανδρέας Παππάς.
Εκεί, ο Νίκος Λίγγρης, άριστος και πολύπειρος μεταφραστής και λεξικογράφος, είχε προτείνει το «αραβίνα» κατ’ αναλογία με την αραπίνα.
Υπάρχει βέβαια από παλιά και το αράβισσα.
Ναι, και τα δυο ξενίζουν την πρώτη φορά που θα τα δεις γραμμένα.

Ας τα βάλουμε όμως πλάι στη λύση που επέλεξε ο μεταφραστής του βιβλίου:

Μια άραβας γυναίκα
Μια αραβίνα
Μια αράβισσα

Μια άραβας χορεύτρια
Μια αραβίνα χορεύτρια
Μια αράβισσα χορεύτρια

Ίσως είναι υποκειμενικό, αλλά το πρώτο (δηλ. η επιλογή του μεταφραστή) φαίνεται ελαφρώς τερατώδες, ενώ τα άλλα, τη δεύτερη φορά που θα τα δει κάποιος και μάλιστα ενταγμένα σε κείμενο, δεν θα ξενίσουν.
Λέμε ενταγμένα σε κείμενο.
Αν το «μια άραβας χορεύτρια» είναι ελαφρώς τερατώδες, το (υποθετικό, αλλά καθόλου αδύνατο) «οι άραβες γυναίκες είναι πολύ ερωτιάρες» τι είναι;
Και στη γενική; Πώς θα το κλείνεις – «το φιδίσιο κορμί της άραβα χορεύτριας στροβιλιζόταν»;

Όποιος διαβάζει και ψάχνει το λεξικό Μπαμπινιώτη βλέπει ότι εκεί η άτοπη επιλογή του μεταφραστή δικαιώνεται. Πράγματι, στο λήμμα Άραβας, βρίσκει κανείς τη σημέιωση: χωρίς τύπου θηλυκού, λέγεται συνήθως "γυναίκα Άραβας".

Στη δεύτερη έκδοση του λεξικού Μπαμπινιώτη διαβάζουμε ότι ο Άραβας έχει θηλυκό το Αράβισσα, αλλά «ως τ. θηλυκού χρησιμοποιείται και το ‘γυναίκα Άραβας’».

«Δεν καταλαβαίνω Αραβικά, δεν είμαι Αραβίδα».
Άντζελα Δημητρίου
Η Αγγελική έθεσε το εξής στο τραπέζι. Υπάρχει σωστή λέξη για αυτή την έννοια;
Αν εξετάσουμε άλλα ονόματα εθνών, για να αντλήσουμε ίσως έναν κατ' αναλογία τύπο, διαπιστώνουμε πως τα περισσότερα έχουν πολύ διαφορετικούς τύπους από τη λέξη Άραβας.
Συγκεκριμένα, φαίνεται πως τα περισσότερα είναι δευτερόκλιτα, ενώ το Άραβας τριτόκλιτο συμφωνόληκτο.
Τυχαία, συμφωνόληκτο όπως και το Άραβας είναι το Έλληνας.
Τουλάχιστον στα αρχαία, αν και διατηρούν την ομοιότητά τους και στη νεοελληνική.
Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται εδώ. Έλληνας-Ελληνίδα -> Άραβας-Αραβίδα. Και ουχι (!) ΚΑΡΑΒΙΔΑ!!!
Ω (του θαύματος)!
Εν τω μεταξύ η κατάληξη είναι κοινή και σε ονόματα εθνών άλλων κλίσεων: Γαλλίδα, Αγγλίδα, Ισπανίδα, Αμερικανίδα, Ιταλίδα, Ρωσίδα, Βολίδα*. Την έχει μέχρι και το λεξικό του Τριανταφυλλίδη.
Όχι μόνο αυτό, αλλά, ακόμα και στα αρχαία, η λέξη υπήρχε και ήταν Αραβίς (Μπαμπινιώτης)!
Συνεπώς, η Άτζελα για άλλη μια φορά έκανε τα μαγικά της κι έπεσε πάνω σε έναν υπαρκτό και ολόσωστο τύπο. Τυχερή ή απλά έχει γλωσσικό δαιμόνιο.

giannis Alexeioy