Σωκράτης + Το μυστικό του για να μη μας `αγγίζουν` οι προσβολές των άλλων...

Ο ευρηματικός τρόπος με τον οποίο ο σπουδαίος φιλόσοφος εξηγεί πώς να μην επηρεαζόμαστε από τις προσβολές των άλλων.


Σωκράτης. Μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες όχι μόνο του ελληνικού αλλά και του παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού. Ο Αθηναίος φιλόσοφος και ιδρυτής της Δυτικής φιλοσοφίας.

Το γεγονός ότι όλοι οι `Ελληνες φιλόσοφοι  πριν από εκείνον ονομάστηκαν Προσωκρατικοί, αποδεικνύει την τεράστια σημασία του για την Αρχαία ελληνική φιλοσοφία.

Μέχρι και σήμερα πάρα πολλοί μελετητές έχουν ασχοληθεί με τον Σωκράτη -πολλοί μάλιστα από αυτούς είναι ιδιαίτερα φημισμένοι. Ο  W.K.C. Guthrie έγραψε χαρακτηριστικά για εκείνον: "στο τέλος ο καθένας έχει το δικό του, ως ένα βαθμό Σωκράτη, που δεν είναι ίδιος ακριβώς με τον Σωκράτη κανενός άλλου".

H μορφή διαλόγου η οποία χρησιμοποιήθηκε από το Σωκράτη είναι η διαλεκτική.

Εδώ, ο φιλόσοφος προσπαθούσε να οδηγήσει τον συνομιλητή του να ανακαλύψει τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων. Μιας αλήθειας που δεν εξαρτάται από περιστάσεις και συνθήκες. Ο Σωκράτης άφηνε τον συνομιλητή του ελεύθερο να εκφράσει την άποψή του σχετικά με το θέμα που συζητούσαν, έχοντας αρχικά, δεδομένο ότι αυτή την άποψη  έχει ολοκληρωθεί και θεμελιωθεί.

Εν συνεχεία, θέτοντας διάφορες σχετικές ερωτήσεις και απαντήσεις, αποδεικνύει με απλά παραδείγματα τις ακραίες συνέπειες των απόψεων αυτών.  

Με αυτόν τον τρόπο ο συνομιλητής τους ανακαλύπτει νέα προσέγγιση της αλήθειας και οδηγείται σε ένα συμπεράσματα.

Κάποτε, ο Σωκράτης είχε πει ότι "κατέβασε τη φιλοσοφία από τα άστρα στη γη", καθώς με τη βοήθεια της δικής του προσωπικότητας οι φιλόσοφοι σταμάτησαν να ασχολούνται με τα φυσικά φαινόμενα και άρχισαν να ενδιαφέρονται για τον ίδιο τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Ο Σωκράτης  έστρεψε το φιλοσοφικό στοχασμό σε αυτά τα θέματα.  Σύμφωνα με το σωκρατικό τρόπο σκέψης, θέλησε να δημιουργήσει  ένα στέρεο έδαφος όπου θα μπορούσαν να θεμελιωθούν οι έννοιες του καλού, της αρετής και της σοφίας. Δεν επικεντρωνόταν στον ορθό τρόπο ζωής και δράσης, είτε σε κοινωνικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο. στο γεγονός δηλαδή πως ο Σωκράτης, δεν ενδιαφερόταν για τον ορθό τρόπο ζωής και δράσης είτε σε προσωπικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Αναζήτησε την αρχή κάθε ηθικής έννοιας, που δεν έχει ούτε επιρροές από ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες αλλά ούτε από τη δυνατότητα της αντίληψης του κάθε ανθρώπου.  Ήταν εκείνος που αναζήτησε το απόλυτο απορρίπτοντας το σχετικό και μελέτησε την ηθική ουσία απορρίπτοντας τα ηθικά φαινόμενα.

Για να οδηγηθεί, όμως,  στην αρχή των ηθικών εννοιών, χρησιμοποίησε την επαγωγική συλλογιστική μέθοδο. Μέσω αυτής  είχε κύριο σκοπό του να φτάσει στην εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων. Ξεκινούσε με παραδείγματα που πήγαζαν από την καθημερινότητα και την εμπειρία του, αποσκοπώντας στην εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων, τα οποία όμως ξεπερνούν την εμπειρία. Έτσι έφτανε  στην απόλυτη γνώση ενός θέματος. Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να είναι επιτυχής, όταν θα προκύψει ένας απόλυτος ορισμός για την αλήθεια του καλού και του κακού, της ομορφιάς και της ασχήμιας, της ορθής διακυβέρνησης και της δεσποτείας, της σωφροσύνης και της άνοιας.

Με αυτή τη μέθοδο λοιπόν, απέδειξε πώς μπορούμε με πολύ απλό τρόπο να μη μας "αγγίζουν" οι προσβολές των άλλων... Ας δούμε την παρακάτω ενδιαφέρουσα ιστορία...

Μια μέρα, κάποιος πρόσβαλε άσχημα δημοσίως τον Σωκράτη φωνάζοντας στην αγορά: " Είσαι παλιάνθρωπος, αγύρτης, άσχετος και πότης..." Ο Σωκράτης δεν απάντησε, δεν ενοχλήθηκε, απλώς χαμογέλασε, κουνώντας το κεφάλι. Ένας πλούσιος αριστοκράτης γνωστός του φιλόσοφου, βλέποντας αυτήν την αντίδρασή του, είπε: "Πώς μπορείς και ανέχεσαι τέτοιες προσβολές; Δεν αισθάνεσαι άσχημα; " Ο Σωκράτης χαμογέλασε και πάλι, λεγόντάς του: " Έλα μαζί μου."

Τον ακολούθησε, λοιπόν σε μία παλαιά και σκονισμένη αποθήκη. Εκεί,  ο Σωκράτης άναψε ένα πυρσό, και άρχισε να ψάχνει τριγύρω, μέχρι που βρήκε μια άχρηστη, κουρελιασμένη χλαμύδα. Την έδωσε στον αριστοκράτη και του είπε: "Φόρεσέ τη, θα σου κάνει." Εκείνος, κοίταξε τη κουρελιασμένη χλαμύδα, και του είπε :"Είσαι καλά Σωκράτη; Θα φορέσω εγώ αυτό το κουρέλι;" Και του πέταξε πίσω τη χλαμύδα. Του λέει ο Σωκράτης, λοιπόν, "Βλέπεις, φυσικά και δεν δέχθηκες να φορέσεις την βρώμικη χλαμύδα. Κατά τον ίδιο τρόπο, και εμένα δεν με άγγιξαν τα ανόητα και βρώμικα λόγια που είπε εκείνος ο άνθρωπος. Όταν κάποιος σου χαρίζει κάτι που δεν θέλεις, και εσύ δεν το δεχθείς, σε ποιόν ανήκει το απορριφθέν δώρο; Το να ταράσσεται κάποιος και να θυμώνει από τις προσβολές των άλλων, είναι σαν να δέχεται να φορέσει τα κουρέλια που του ρίχνουν."