07 magazine men's.Ειδήσεις από Ελλάδα και όλο το κόσμο : Η Κωστούλα Ροντήρη σε μια σπάνια εξομολόγηση

Η Κωστούλα Ροντήρη στην εκπομπή “Ταξιδεύοντας με τις Τέχνες”Ενα μοναδικό αφιέρωμα

Η Κωστούλα Ροντήρη, κόρη του σπουδαίου Δημήτρη Ροντήρη, του σκηνοθέτη που αναμόρφωσε το αρχαιοελληνικό Θέατρο μιλά στην Τόνια Μασουρίδου για τον πατέρα της και το έργο του που έζησε από κοντά.

Ένα αφιέρωμα στο Δημήτρη Ροντήρη στην εκπομπή “Ταξιδεύοντας με τις Τέχνες”.

Δείτε ολοκληρη την εκπομπή:

Ακόμη και οι άνθρωποι της Τέχνης, του ιδίου χώρου δηλ. με τον πατέρα σας, δεν τίμησαν τον Δημήτρη Ροντήρη.

Ροντήρη: Γιατί υπήρχε φθόνος. Ο πατέρας μου έλεγε για τους ηθοποιούς ότι «άλλα σκέφτονται και άλλα κάνουν».

Ο πολιτισμός και η Τέχνη υποβιβάζονται συνεχώς, κυρία Ροντήρη. Σήμερα, η Πολιτεία καταργεί το επίδομα από τους ανθρώπους της Τέχνης, τους οποίους θεωρεί εμπόρους και τους βάζει να κυκλοφορούν με το… μπλοκάκι παροχής υπηρεσιών!

Ροντήρη: Ο πατέρας μου , για να πάρει την τιμητική του σύνταξη έπρεπε κάποιος να πεθάνει. Φαντασθείτε σήμερα τι γίνεται. Ντρέπομαι για την Πατρίδα μου. Αυτή τη στιγμή η Επίδαυρος και το Ηρώδειο έπρεπε να είναι ιεροί χώροι. Δεν μπορεί ο καθένας να κάνει ό,τι του καπνίσει. Ξέρετε ότι δεν διαβάζουν το κείμενο; Πολλοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί, δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Δεν μπορούν να δώσουν το συναίσθημα.

Ο πατέρας μου διέδωσε το Θέατρο σε όλο τον κόσμο κι εδώ δεν ξέρουμε να παίζουμε αρχαίο ελληνικό Θέατρο; Δεν είναι ντροπή; Το ξέρετε ότι στην Ουρουγουάη υπάρχει ίδρυμα της Μαρίας Τσάκου όπου ασχολούνται με την αρχαία ελληνική γλώσσα, τον αρχαίο πολιτισμό μας; Στο δε Μεξικό, από τότε που ο πατέρας μου έδωσε παραστάσεις, καθιερώσανε διαγωνισμό αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

Με όσα λέτε, φαίνεται ότι δεν αισιοδοξείτε για την Τέχνη στη χώρα μας.

Ροντήρη: Δεν αισιοδοξώ καθόλου. Εν αρχή ήν ο Λόγος. Αυτοί όλοι πρέπει να εκπαιδευτούν και τεχνικά. Ο πατέρας μου έλεγε ότι ο «ηθοποιός πρέπει να είναι master of his voice and master of his body» (κυρίαρχος της φωνής και του σώματός του) . Έλεγε και κάτι άλλο: «Σε όλα τα κράτη υπάρχει ακμή και παρακμή. Μετά την παρακμή έρχεται η ακμή». Στην Ελλάδα υπάρχει το χάος από το οποίο δεν βγαίνουμε ποτέ. Ποιοι θα βρεθούν για να σώσουν τη χώρα και την Τέχνη, αυτοί που μας κυβερνάνε; Είναι ανάξιοι. Και ειλικρινά λυπάμαι για το δισέγγονο της Πηνελόπης Δέλτα. Ντροπή στον Σαμαρά!

Ο Δ. Ροντήρης ΔΙΕΔΙΔΕ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ.

Ο Δ. Ροντήρης γινόταν δεκτός και τιμόταν σε όλο τον κόσμο. Στη φωτογραφία, η βασίλισσα Ολλανδίας Ιουλιάνα με το σύζυγό της Πρίγκιπα Βερνάρδο. Την ίδια ώρα στην Ελλάδα τον πολεμούσαν και τον απαξίωναν

Μετά την μεγάλη επιτυχία στην Επίδαυρο, ο πατέρας μου έφυγε με εντολή του Παπάγου να «κλείσει» τις μεγάλες περιοδείες για το Εθνικό Θέατρο. Προηγουμένως όμως είχε παρακαλέσει τον Παπάγο να καλέσει από το εξωτερικό τον Μινωτή και την Παξινού, επειδή εκείνοι δεν μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα γιατί ήταν αριστεροί. Μόλις ήρθαν στην Ελλάδα, πέθανε ο Παπάγος και ο Καραμανλής μόλις ανέλαβε την εξουσία έγινε φίλος και με τους δύο, τον Μινωτή και την Παξινού. Η απουσία του πατέρα μου στο εξωτερικό αποτέλεσε αφορμή όμωςγια να ετοιμάσουν το νομοσχέδιο να τον εκπαραθυρώσουν από το Εθνικό Θέατρο. Το θέμα του πατέρα μου μέχρι και στην Βουλή είχε φτάσει όπου επιδίωξαν και βρήκαν τρόπο να τον διώξουν Λέγανε λοιπόν ότι δεν μπορούσε να είναι και ελέγχων και ελεγχόμενος. Και διευθυντής και σκηνοθέτης.

Ποιον φέρανε στη θέση του πατέρα σας;

Ροντήρη: Τον Χουρμούζιο, που ήταν τότε στην «Καθημερινή» με την Βλάχου. Τού είχε κολλήσει και του ίδιου η ιδέα να γίνει διευθυντής, έγινε και αυτό το νομοσχέδιο, με αποτέλεσμα να τον βάλουν στη θέση του πατέρα μου και καλλιτεχνικό διευθυντή να βάλουν τον Αλέξη Μινωτή.

Τον οποίο Μινωτή, όπως είπατε, μεσολάβησε ο πατέρας σας για να έρθει από το εξωτερικό.

Ροντήρη: Ο Μινωτής που δημιουργήθηκε ως καλλιτέχνης από τον πατέρα μου, ήταν ο άνθρωπος που τού έκανε το μεγαλύτερο κακό. Ο πατέρας μου τότε από την στενοχώρια του έπαθε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Ήρθαν όμως το ίδιο διάστημα από το Δήμο Πειραιά και πρότειναν στον Δημήτρη Ροντήρη ν’ αναλάβει το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Πράγματι, ανέλαβε το Δημοτικό Πειραιά και κάνει την πρώτη μεγάλη περιοδεία με το Θέατρο όπου πήγε Βισμπάντεν-Βελιγράδι. Επιστρέφοντας πίσω, ο Δήμος Πειραιά, του είπε: «δεν σου ξαναδίνω το Θέατρο, γιατί ο Πειραιάς δεν είναι… για μεγάλη Τέχνη»! Πάλι «αριστερός» Δήμαρχος το έκανε!

Ο πατέρας μου τότε έκανε το Πειραϊκό Θέατρο με το οποίο πραγματοποίησε εκπληκτικές παραστάσεις κι έκανε μεγάλες περιοδείες καλεσμένος από κυβερνήσεις.

Οι αρχαίες ελληνικές παραστάσεις διαδόθηκαν στο εξωτερικό.

Κι γινόταν χαμός όπου πήγαινε κ. Βραχιολίδη. Και με χρυσά βραβεία από την Αμβέρσα, την Μπρατισλάβα. Στην δε Αυστρία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της χώρα, στεφάνωσε τον πατέρα μου με δάφνινο στεφάνι. Όταν ο πατέρας μου τον ρώτησε: «γιατί εμένα;», η απάντηση που πήρε από τον Πρόεδρο της Αυστρίας ήταν: «διότι είμαστε μια μικρή χώρα και ξέρουμε να κρατάμε και να τιμούμε τις αξίες». Πήγαμε σε όλη την Νότιο Αμερική και το πάθος του κόσμου για τις παραστάσεις ήταν τέτοιο, που δεν μας αφήνανε να φύγουμε! Χαρακτηριστικά να σας πω ότι στην πρώτη Πολιτιστική Ολυμπιάδα που έγινε στο Μεξικό, καλέσανε μόνο τον πατέρα μου και τον Μωρίς Μπεζάρ.

Ο ΚΕΝΕΝΤΙ ΤΙΜΗΣΕ ΣΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΟΙΚΟ ΤΟΝ ΡΟΝΤΗΡΗ, ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΟΜΩΣ, Ο…ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ ΔΕΝ ΕΔΩΣΕ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ!
Το 1961, ο Τζων Φιτζέραλντ Κένεντυ κάλεσε στον Λευκό Οίκο τον Δημήτρη Ροντήρη. Μιλώντας τότε ο πατέρας μου στην μάνα μου και σε μένα, εξομολογήθηκε: «Θα μάθετε την μεγάλη τιμή που θα γίνει στο πρόσωπό μου από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Φαίνεται πως κάτι θα αξίζω, γιατί στην Πατρίδα μου προσπάθησαν να μου στερήσουν και το ψωμί μου, για να χάσω την εμπιστοσύνη και στον εαυτό μου» Αφού έλαβε την τιμή από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ και επέστρεψε στην Αθήνα, φτάνοντας στο αεροδρόμιο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, δεν έδωσε άδεια για την καθιερωμένη συνέντευξη τύπου. Την έδωσε τελικά, ο αρχηγός της πολιτικής αεροπορίας. Το «ευχαριστώ» της ελληνικής Πολιτείας ήταν να μην δώσουν στον Δ. Ροντήρη ούτε την Επίδαυρο ούτε το Ηρώδειο!

Στης 20 Δεκεμβρίου, 1981, έφυγε από τη ζωή ο Δημήτρης Ροντήρης. Σκηνοθέτης που σφράγισε με την αισθητική και υποκριτική του άποψη το ελληνικό θέατρο του 20ού αιώνα. Υπηρέτησε την τέχνη του θεάτρου με ασκητική αφοσίωση. Υπήρξε μέγας δάσκαλος ηθοποιών και ακόμη ο πρώτος Ελληνας σκηνοθέτης που επιδόθηκε συστηματικά στην προσπάθεια σκηνικής ερμηνείας του αρχαίου δράματος.

Πιστεύοντας ακράδαντα ότι ο φυσικός χώρος του δράματος είναι το ύπαιθρο, εγκαινίασε το θέατρο Ηρώδου του Αττικού, έπαιξε την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, για πρώτη φορά μετά Χριστόν, στο θέατρο της Επιδαύρου (1938) και εγκαινίασε το 1954 με τον «Ιππόλυτο» το Φεστιβάλ Επιδαύρου.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’30, οπότε ανατέλλει το άστρο του νεαρού τότε σκηνοθέτη του Εθνικού Θεάτρου, ως τα τέλη του ’60, ο Ροντήρης παρουσίασε περισσότερα από 150 έργα του κλασικού, νεοκλασικού και νεότερου δραματολογίου, συνεργάστηκε με ηθοποιούς όπως ο Βεάκης, η Κοτοπούλη, ο Γληνός, ο Μυράτ, ο Μινωτής, η Παξινού, η Παπαδάκη, η Μανωλίδου, ο Κατράκης, η Αρώνη, ο Χορν, η Παπαθανασίου κ.ά.

Ο Δημήτριος Ροντήρης Έλληνας εθνικιστής ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης, ένας από τους κορυφαίους του 20ου αιώνα, δάσκαλος του Ελληνικού θεάτρου και της Δραματικής τέχνης, γεννήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 1900 στον Πόρο της Τροιζηνίας, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως δικαστικός και πέθανε στις 20 Δεκεμβρίου 1981 από πνευμονικό οίδημα, στο σπίτι του στα «Δικηγορικά» της Γλυφάδος, μετά από εγχείρηση για καρκίνο εντέρου.
Το 1929 παντρεύτηκε με τη Βάνα Αριστοτέλη Τσουκαλά, απόφοιτο της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Ωδείου, και από το γάμο τους απέκτησαν μία κόρη, στις 6 Νοεμβρίου 1943, την Κωστούλα Ροντήρη-Μαλάμου, που σπούδασε αρχαιολόγος.

Η καταγωγή της οικογένειας του πατέρα του ήταν από το χωριό Πλάτανος Ναυπακτίας στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, όπου οι ρίζες της ανάγονται στα προεπαναστατικά χρόνια. Οι πρόγονοι του, που είχαν έλθει στη Ναυπακτία από την Κωνσταντινούπολη στο πρώτο μισό του 18ου αιώνα, πήραν μέρος στην Ελληνική εθνεγερσία και αρκετοί από αυτούς σταδιοδρόμησαν ως στρατιωτικοί στα χρόνια του ελεύθερου Ελληνικού κράτους.

Οικογενεική κατάσταση

Γενάρχης της οικογένειας ήταν ο Σωτήριος Ροντήρης, ανώτερος υπάλληλος της Υψηλής Πύλης και προπάππος του ο δημογέροντας Νικόλαος Ροντήρης ή Κουτσονίκας, που ήταν οπλαρχηγός του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ενώ παππούς του ήταν ο εκατόνταρχος Νικόλαος Ροντήρης. Πατέρας του ήταν ο δικαστικός Αχιλλέας Ροντήρης και η μητέρα του Κωστούλα κατάγονταν από το Γαλαξίδι και ήταν κόρη του πλοιοκτήτη Λεβαντή.
Οι γονείς του Δημήτρη γέννησαν ένδεκα παιδιά, από τα οποία επέζησαν τα πέντε. Αδελφός του ήταν ο Γιάννης Ροντήρης, συνιδιοκτήτης της Ανώνυμης Εταιρείας «Γενική Σιδηροβιομηχανία», γνωστής με την επωνυμία «ΡΟΣΤΡΟ» -αρχικά από τα ονόματα των ιδιοκτητών της «ΡΟντήρης-ΣΤΡΟυμπούλης και Σία»- η οποία λειτουργούσε έως το 1951 στην οδό Αιτωλικού και Μεθώνης στον Πειραιά. Αδελφός του, επίσης, ήταν ο Νικόλαος Ροντήρης δικηγόρος και πρόεδρος από το 1946 έως το 1952, του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ο οποίος ίδρυσε και το Ταμείο Νομικών. Αδελφές του ήταν ο Μαρούλα Ροντήρη, που σπούδασε μουσικός και η φιλόλογος Φλώρα Ροντήρη, γυναίκα του μαθηματικού Καρόλου Μπερζάν που είχε το Πρότυπο Λύκειο Αθηνών, τις σημερινές Σχολές Μωραΐτη.
Σπουδές

Ο Δημήτρης μεγάλωσε και παρακολούθησε τα μαθήματα της Βασικής και Μέσης εκπαιδεύσεως στον Πειραιά, όπου ο πατέρας του υπηρέτησε ως ειρηνοδίκης και στο Γυμνάσιο ήταν συμμαθητής και φίλος με τον παιδαγωγό Ευάγγελο Παπανούτσο, αλλά και στο 8ο γυμνάσιο Αθηνών [2] στην περιοχή των Πατησίων. Το Φθινόπωρο του 1915, μετά την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο εισήλθε πρώτος στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στην οποία κατατάχθηκε στα μέσα Μαρτίου του 1916, μετά από επιτυχείς εξετάσεις. Εγκατέλειψε τη Σχολή Ευελπίδων μετά από διετή φοίτηση, προκειμένου να σπουδάσει Νομικά και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ παράλληλα εργάστηκε ως έκτακτος υπάλληλος στο Ταμείο Συντάξεως Δημοσίων Υπαλλήλων. Το 1917 και πριν ασχοληθεί με το θέατρο συμμετείχε ερασιτεχνικά στη βουβή ταινία «Η προίκα της Αννούλας» του Δήμου Βρατσάνου [3]. Το 1918, κρυφά και δίχως τη συγκατάθεση της οικογενείας του, γράφτηκε στην επαγγελματική σχολή θεάτρου που είχε ιδρύσει τότε η εταιρία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και παρακολούθησε μαθήματα, με δασκάλους τον Αιμίλιο Βεάκη, τον εθνικιστή Φώτο Πολίτη, το Θωμά Οικονόμου και το Σπύρο Μελά.

Επαγγελματική δραστηριότητα.

Το 1919 έγινε δεκτός στην δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, ενώ τον ίδιο χρόνο πήρε μέρος στην ταινία «Η τύχη της Μαρούλας» του Φίλιππο Μαρτέλλι [4] και ξεκίνησε την θεατρική του πορεία ως ηθοποιός στο Θέατρο Ωδείου με σκηνοθέτη το Θωμά Οικονόμου, ερμηνεύοντας το ρόλο Φλοριζέλ στο «Χειμωνιάτικο παραμύθι» του Σαίξπηρ. Τον ίδιο χρόνο προσλήφθηκε ως μόνιμος υπάλληλος με βαθμό ακολούθου στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και συνέχισε τη συνεργασία του με διάφορους επαγγελματικούς θιάσους, έως το 1923, όταν συνεργάστηκε με το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη. Στις 2 Νοεμβρίου 1929 υπέβαλε σχετική αίτηση και το 1930, με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, που έφερε την υπογραφή του Γενικού Γραμματέα της Κωστή Παλαμά, και συστατική επιστολή του Δημήτρη Μητρόπουλου, ταξίδεψε στη Βιέννη και στο Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης, όπου σπούδασε θέατρο, ιστορία τέχνης και αρχαία ελληνική φιλολογία, αλλά και στη σχολή σκηνοθεσίας του Αυστριακού σκηνοθέτη Μαξ Ράινχαρντ [Max Reinhardt], Εβραϊκής καταγωγής που το πραγματικό του όνομα ήταν Μαξ Γκόλντμαν.

Μέ την κόρη του Κωστούλα

Ο Ροντήρης παρακολούθησε τις δοκιμές στο «Μπουργκτεάτερ» και στην Όπερα της Βιέννης και, αργότερα, στο «Ντόυτσες Τεάτερ» του Βερολίνου. Πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση ως σκηνοθέτης στο Θέατρο Ωδείου το 1928, με το μουσικό δράμα «Το δαχτυλίδι της μάνας» του εθνικιστή Μανώλη Καλομοίρη, ενώ στις 10 Ιανουαρίου 1930 σκηνοθέτησε το έργο του ίδιου «Ο πρωτομάστορας».

Στην εναρκτήρια περίοδο του Εθνικού Θεάτρου, εργάστηκε αρχικά ως βοηθός σκηνοθέτης κοντά στον Φώτο Πολίτη και στη συνέχεια από το Δεκέμβριο του 1934 έως το 1942, ως πρώτος σκηνοθέτης, με πρώτο έργο του, τους «Φοιτητές» του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Το Δεκέμβριο του 1944 διατέλεσε διευθυντής Ραδιοφωνίας και οργάνωσε τις πανηγυρικές γιορτές απελευθερώσεως της Ελλάδος, ενώ από το 1935 έως το 1964 ήταν καθηγητής στο Ωδείο Αθηνών.

Τα χρόνια από το 1946 έως το 1950 και από το 1953 έως το 1955, διατέλεσε γενικός διευθυντής και σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου. Το 1946 έγινε δεκτός ως μέλος στο Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» [5], ενώ το 1950 ίδρυσε την «Ελληνική Σκηνή» που λειτούργησε έως το 1952 και έδωσε παραστάσεις στο Θέατρο «Κυβέλη» καθώς και στην αίθουσα του «Πειραϊκού Συνδέσμου». Με Βασιλικό Διάταγμα που εκδόθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1953 διορίστηκε μέλος της Πενταμελούς Διοικητικής Επιτροπής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για μία τριετία.

Το 1955, με ειδικό νόμο που έφερε την υπογραφή του τότε υπουργού Παιδείας Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου, απολύθηκε από το Εθνικό Θέατρο, η απόλυση του είχε επιπτώσεις στην υγεία του και εγχειρίστηκε με αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.

Ο Σαπουνάκης, τότε Δήμαρχος Πειραιώς, τον παρακάλεσε να αναλάβει το Δημοτικό Θέατρο και από το 1957 έως το 1959, με το «Πειραϊκό Θέατρο» και ως επικεφαλής του, πραγματοποίησε περιοδείες σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής και της Ασίας, παρουσιάζοντας με τεράστια επιτυχία θεατρικές παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας, μεταφέροντας το «Ελληνικό Φως».

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα η νέα Δημοτική Αρχή αρνήθηκε να του ξαναπαραχωρήσει το Δημοτικό Θέατρο.

Συνέχισε τις παραστάσεις έργων με το «Πειραϊκό Θέατρο» έως το 1968 και τελευταίο ταξίδι του ήταν τον Οκτώβριο του 1968, στην Ολυμπιάδα του Μεξικού στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος της 19ης Ολυμπιάδας. Δημιούργησε τη Δραματική Σχολή Ροντήρη στην οδό Αναπήρων Πολέμου στο Λυκαβυττό, η οποία λειτούργησε για μικρό χρονικό διάστημα.
Το 1968, το υπουργείο Εμπορίου επιχορηγούσε έναν ελληνικό θίασο που θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα με παράσταση αρχαίας τραγωδίας στη Διεθνή Έκθεση της Οσάκα στην Ιαπωνία και ο υπουργός Εμπορίου Θάνος Καψάλης, θαυμαστής του Ροντήρη, τον περιέλαβε στην Επιτροπή η οποία θα εισηγείτο ποιον θίασο θα έστελνε η Ελλάδα στην Ιαπωνία.

Οι παράγοντες των εμπορικών επιμελητηρίων ομόφωνα είπαν ότι το «Πειραϊκό Θέατρο» έπρεπε να σταλεί στην Οσάκα. Ο Ροντήρης θεωρούσε ότι δεν ήταν δυνατόν να προτιμηθεί ο θίασος του, όταν ο ίδιος ήταν μέλος της Επιτροπής και αρνήθηκε την επιχορήγηση.

Δίδαξε ως καθηγητής Δραματικών Σχολών, όπως του Εθνικού Ωδείου, του Εθνικού Θεάτρου και του Ωδείου Αθηνών, αλλά και ως σκηνοθέτης-δάσκαλος. Την δεκαετία του 1970 εγκατέλειψε την σκηνοθεσία και απομονώθηκε στο σπίτι του.

Μνήμη Ροντήρη

Αναχώρηση του θιάσου για την μεγαλύτερη παγκόσμια περιοδεία που έκανε Ελληνικός θίασος έως σήμερα! Αύγουστος 1968

Τιμήθηκε με ελληνικά και ξένα παράσημα, καθώς και με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1961 ήταν καλεσμένος του Τζων Φ. Κέννεντυ, τότε Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και παρακάθησε σε επίσημο γεύμα στο Λευκό Οίκο. Το 1962 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής και Αρετής του Δήμου Αθηναίων. Στη διάρκεια της ζωής του ο Ροντήρης συνέλεξε ογκώδες υλικό σημαντικών εγγράφων, θεατρικές κριτικές, αποκόμματα εφημερίδων και αλληλογραφίες με σπουδαίους ηθοποιούς, σκηνοθέτες, ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων από τη δεκαετία του 1920. Τα «Ελληνικά Ταχυδρομεία» [«ΕΛ.ΤΑ.»] τον τίμησαν στις 2 Δεκεμβρίου 1987, με αναμνηστικό γραμματόσημο των 100 δραχμών.

Ο Ροταριανός Όμιλος Πειραιά χρηματοδότησε την ανέγερση της προτομής του, έργο του Τάκη Παρλαβάνζα, η οποία από το 1995, βρίσκεται παράπλευρα στο αρχαιολογικό πάρκο της Ηρώων Πολυτεχνείου, προς την οδό Σκουζέ, στον Πειραιά.

Στο σπίτι του στην περιοχή «Δικηγορικά» της Γλυφάδας, το οποίο αγόρασε το 1957 και το 1986 κηρύχθηκε διατηρητέο, με απόφαση της τότε υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, ο Ροταριανός Όμιλος Γλυφάδος εντοίχισε την επιγραφή, «ΕΔΩ ΕΖΗΣΕ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΧ. ΡΟΝΤΗΡΗΣ ΠΟΥ ΞΑΝΑΦΕΡΕ ΣΤΟΝ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΛΟΓΟ ΡΥΘΜΟ ΚΑΙ ΑΡΜΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ», ενώ η οδός Μενίππης, φέρει το όνομα του. Στο σπίτι διατηρούνται τα έπιπλα, τα κάδρα, η βιβλιοθήκη, τα μετάλλια, οι έπαινοι, τα διπλώματα και οι φωτογραφίες του Ροντήρη.

Το Πειραϊκό Θέατρο φέρει το όνομα του.

Εργογραφία.

Ο Ροντήρης έμεινε στην ιστορία ως ο «δάσκαλος» του αρχαίου δράματος. Δεν άφησε παρά ελάχιστα κείμενα θεωρητικά και ακόμη λιγότερες συνεντεύξεις.

Ως τα τέλη της δεκαετίας του 1960, παρουσίασε περισσότερα από 150 έργα του κλασικού, νεοκλασικού και νεότερου δραματολογίου, από Σαίξπηρ και Μολιέρο, έως Σίλερ και Όσκαρ Ουάιλντ. Σκηνοθέτησε έργα όπως «Άμλετ», «Ερρίκος Ε», «Δωδέκατη Νύχτα», «Ρωμαίος και Ιουλιέττα», «Πειρασμός», «Ιούδας» και άλλα, ενώ συνεργάστηκε με ηθοποιούς όπως ο Αιμίλιος Βεάκης, η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Γληνός, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Αλέξης Μινωτής, η Κατίνα Παξινού, η Ελένη Παπαδάκη, η Μανωλίδου, ο Μανώλης Κατράκης, η Μαίρη Αρώνη, ο Δημήτρης Χορν, η Ασπασία Παπαθανασίου και άλλοι. Ιδιαίτερη προτίμηση και εκτίμηση έτρφε στο ποιητικό θέατρο.

Σκηνοθέτησε 11 έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ενώ η σκηνοθεσία του στην «Ηλέκτρα» και στον «Άμλετ», παραστάσεις που ο θίασος του Εθνικού Βασιλικού Θεάτρου ανέβασε το 1939 στην Αγγλία και την Γερμανία, προκάλεσε τις ενθουσιώδεις κριτικές των ειδικών.

Στο Εθνικό θέατρο παρουσίασε περισσότερες από σαράντα παραστάσεις. Σκηνοθέτησε την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή το 1936 στο Ηρώδειο και στις 11 Σεπτεμβρίου του 1938, για πρώτη φορά μετά την αρχαιότητα παρουσίασε αρχαία τραγωδία στην Επίδαυρο, ανεβάζοντας την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, στο θέατρο του Πολυκλείτου.

Η παράσταση της τριλογίας του Αισχύλου «Ορέστεια» στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού το 1949, θεωρήθηκε ως καλλιτεχνικό επίτευγμα στην ιστορία του Θεάτρου, ενώ με το έργο «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη έγινε το 1954 η ανεπίσημη έναρξη των Επιδαυρίων.

Το 1978 πραγματοποιήθηκε η τελευταία σκηνοθεσία του στην Επίδαυρο, με το έργο «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή

Ορέστεια στο Ηρώδειο 1949 διδάσκει την Μαρίκα Κοτοπούλη

Η Μελίνα Μερκούρη με την σειρά της ποτέ δεν ξέχασε τον δάσκαλό της και όταν έφτασε η στιγμή που έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο "Γεννήθηκα Ελληνίδα" έγραψε για τον Ροντήρη.

"Ο Δημήτρης Ροντήρης ήταν μεγαλοφυϊα. Ήταν και ο μεγαλύτερος σκηνοθέτης ελληνικής τραγωδίας. Οι διδασκαλίες της Ορέστειας που έκανε στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού είναι η μοναδική μεγάλη θεατρική εμπειρία της ζωής μου. Το να είσαι μαθητής του ήταν σαν προσηλυτισμός σε μια καινούργια θρησκεία. Οι μαθητές του γίνονταν σκλάβοι του. Απαιτούσε ολοκληρωτική αφοσίωση στο θέατρο και στον ίδιο. Ήταν μεγαλοφυϊα. Ήταν απιστία να δεις ένα έργο σε ένα άλλο θέατρο. Το να μιλάς για κινηματογράφο ήταν τέλεια προδοσία. Και ήταν και γιγάντιος ηθοποιός. Όταν η συζήτηση για ένα ρόλο κορυφωνόνταν, άρχιζε ξαφνικά να παίζει τον ρόλο. Ήταν σαράντα χρονών εκείνη την εποχή αλλά με μια στροφή του σώματός του και σκοτεινιάζοντας τα μάτια του μπορούσε να γίνει ο γερο Λήρ, την άλλη στιγμή ο Οράτιος και την άλλη η Οφηλία.

Εύχομαι να μπορούσε το κοινό να τον δει σαν ηθοποιό, αλλά τον ήξεραν μόνο ως μεγάλο σκηνοθέτη. Κι όχι μόνο στην Ελλάδα.

Είχε σπουδάσει κοντά στον Μαξ Ράϊνχαρτ, τον αυστριακό σκηνοθέτη που οι συγκλονιστικές του διδασκαλίες έφερναν τον κόσμο ολόκληρο στο θέατρο πριν τον διώξει ο Χίτλερ

.
Όταν ήρθαν οι Ναζί ο Ράϊνχαρτ πήγε να ζήσει και να εργαστεί στην Αμερική. Ο Ροντήρης γύρισε στην Ελλάδα. Λίγα χρόνια αργότερα, ξαναείδε τους Ναζί αυτή την φορά στην Ελλάδα. Τότε ο Ροντήρης μίλησε για την δόξα της Ελληνικής τραγωδίας, την ποίησή της, την παράδοσή της, το βαθύ νόημά της για τον Ελληνικό λαό. Όσο μιλούσε γίνονταν πιο παθιασμένος, πιο ταραγμένος.

Τον παραδέχτηκα χωρίς επιφύλαξη, χωρίς ερώτηση. Ήταν η Αγία Γραφή. Το να με διδάσκει ήταν μια θρησκευτική εμπειρία."