Νέα έρευνα: Η ηλεκτροκίνηση δεν θα σώσει το περιβάλλον

Η ηλεκτροκίνηση προωθείται και επιδοτείται σημαντικά το τελευταίο διάστημα, ενώ ήδη αφορά ένα αξιοσημείωτο μερίδιο της αγοράς αυτοκινήτων, έστω και μονοψήφιο (κατά μέσο όρο). 

Κύριο πλεονέκτημα των ηλεκτρικών οχημάτων είναι η μη εκπομπή ρύπων, αν και, όπως έχουμε αναφέρει σε σχετικό μας video, αυτή η πρόταση απέχει από την πραγματικότητα σε μεγάλο βαθμό. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι: Μπορούν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα να “σώσουν” το περιβάλλον;

Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, όχι. Ένα ενδιαφέρον άρθρο που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες στο Διαδίκτυο (και μπορείτε να δείτε εδώ), αποδεικνύει με αριθμούς πως το υφιστάμενο, παγκόσμιο μοντέλο μεταφορών δεν είναι βιώσιμο και πως τα ηλεκτρικά οχήματα δε θα βελτιώσουν την κατάσταση για το περιβάλλον όσο πρέπει και όσο στοχεύουμε.

Οι στόχοι της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55% μέχρι το 2030 και το European Green Deal καλεί τα κράτη-μέλη να γίνουν “carbon-neutral” μέχρι το 2050. Επιστήμονες και οικολόγοι ζητούν τη μείωση των εκπομπών έτη περαιτέρω, κατά 65% μέχρι το 2030, ώστε να πετύχουμε το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού και να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.

Η Ευρώπη, αυτή τη στιγμή, βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα για τουλάχιστον το 70% των ενεργειακών της απαιτήσεων. Είναι, λοιπόν, εφικτοί όλοι οι παραπάνω στόχοι; Και αν ναι, πως θα επιτευχθούν;

Οι αρθρογράφοι χρησιμοποίησαν το μοντέλο πρόβλεψης MEDEAS-Worlds που επιτρέπει τον υπολογισμό των συνεπειών των “πράσινων” πολιτικών που θα ακολουθήσουν οι χώρες της Ε.Ε. Και τα συμπεράσματα δεν είναι ενθαρρυντικά…

Το μέλλον των μεταφορών

Προφανώς θα εστιάσουμε στον κλαδο των μεταφορών που μας απασχολεί περισσότερο στο πλαίσιο της μελέτης της ηλεκτροκίνησης. Οι εκπομπές ρύπων που οφείλονται στις μεταφορές πρέπει να μειωθούν κατά 90% μέχρι το 2050, σύμφωνα με το Green Deal.

Μπορεί να ακούγεται σχετικά εύκολο και εφικτό σενάριο, αν υπολογίσουμε μόνο τις μεταφορές εντός πόλεων και γενικότερα τις επίγειες μεταφορές. Δυστυχώς, όμως, συχνά “ξεχνάμε” τις μεγάλες, εμπορικές μεταφορές δια ξηράς, αέρος και θαλάσσης, που επηρεάζουν δυσανάλογα τις συνολικές εκπομπές ρύπων.

Το πρώτο σενάριο, λοιπόν, ονομάζεται “EV-High” και προβλέπει ευρεία υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά χωρίς να αλλάζουμε τις μεταφορικές μας συνήθειες (συχνότητα και απόσταση μετακινήσεων, αριθμός ατόμων ανά όχημα, είδος οχήματος κ.λπ.). Ακόμα κι αν σχεδόν όλα τα οχήματα που κυκλοφορούν στους δρόμους σήμερα γίνονταν ηλεκτρικά, λοιπόν, οι εκπομπές ρύπων θα μειώνονταν μόνο κατά… 15%. Σε σύγκριση με το στόχο του -90%, θα ήμαστε πολύ μακριά.

Ωστόσο, αν συνεχίζαμε τη σημερινή μας πορεία, χωρίς τον εξηλεκτρισμό των μετακινήσεών μας, οι εκπομπές ρύπων θα αυξάνονταν κατά 20% μέχρι το 2050. Το -15% σίγουρα είναι καλύτερο από το +20%, έτσι δεν είναι;

Το σενάριο των ΕΠΗΟ

Μια ιδέα θα ήταν να “αφήσουμε” τα κλασικά ΙΧ αυτοκίνητα και να στραφούμε σε ελαφριά, ατομικά, ηλεκτρικά μέσα όπως ηλεκτρικά ποδήλατα, ηλεκτρικά πατίνια και ηλεκτρικά σκούτερ. Η χρήση τους παράγει σημαντικά λιγότερους ρύπους (εμμέσως, εξ’αιτίας της παραγωγής ενέργειας αλλά και της δημιουργίας και ανακύκλωσης των μπαταριών τους), οπότε ίσως είναι η λύση στο πρόβλημά μας. Δυστυχώς, το σενάριο (E-bike) προβλέπει πως ακόμα και με 60% ηλεκτρικά σκούτερ, 20% ηλεκτρικά ποδήλατα/πατίνια και 12% ηλεκτρικά αυτοκίνητα (με 8% μη μηχανοκίνητα μέσα) στους δρόμους, οι εκπομπές θα μειώνονταν κατά μόνο 30% μέχρι το 2050.

Αν αναρωτιέστε το πως μπορεί να ισχύει κατί τέτοιο, η απάντηση είναι απλή: Οι ιδιωτικές μεταφορές παράγουν λιγότερους ρύπους από τις μεταφορές μεγάλων φορτίων μέσω πλοίων, αεροπλάνων, τραίνων και φορτηγών αυτοκινήτων. Και, αν εξαιρέσουμε ίσως τα τραίνα και τα φορτηγά, ο εξηλεκτρισμός των υπολοίπων δε διαφαίνεται στον ορίζοντα. Αντιθέτως, οι μεταφορές με πλοία και αεροπλάνα είναι από τις πλέον ρυπογόνες αυτή τη στιγμή στον κόσμο.

Η (θεωρητική) λύση

Πως θα φτάσουμε, λοιπόν, σε μια μείωση των ρύπων έστω κατά 80% μέχρι το 2050; Η απάντηση είναι εύκολη στη θεωρία, αλλά δύσκολο να υλοποιηθεί. Θα πρέπει να συνδυαστεί το “αισιόδοξο” σενάριο των ιδιωτικών μετακινήσεων (80% ηλεκτρικά σκούτερ και ποδήλατα/πατίνια και 12% ηλεκτρικά αυτοκίνητα) με μια δραστική μείωση της ανάγκης εμπορικών μεταφορών, ιδίως των αερομεταφορών. Και, ταυτόχρονα, μια μια μόνιμη μείωση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κατά 23%! Το σενάριο αυτό ονομάστηκε “Degrowth” και βασίζεται σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο από τον σημερινό, αν και, ομολογουμένως, η έλευση της πανδημίας του COVID-19 μας έχει φέρει πιο κοντά σε αυτό.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας αποκλείει το ενδεχόμενο επίτευξης των στόχων περί μείωσης των εκπομπών ρύπων. Η παγκόσμια οικονομία θα πρέπει να συρρικνωθεί και, επιπλέον, τα ποσοστά ανακύκλωσης να αυξηθούν σε τεράστιο ποσοστό ώστε να μην εξαντληθούν τα αποθέματα χαλκού, λιθίου, νικελίου και μαγνησίου μέχρι το 2050. Νέες εξορύξεις για πολύτιμα μέταλλα θα έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στα αποθέματα πόσιμου νερού, τη βιοποικιλότητα και χιλιάδες κοινότητες ανθρώπων που θα επηρεαστούν τοπικά.

Οι μετακινήσεις στις πόλεις του μέλλοντος θα πρέπει να γίνονται κυρίως με ποδήλατα και τραμ, ενώ οι σιδηρόδρομοι θα πρέπει να αντικαταστήσουν τα φορτηγά και τα αεροπλάνα.

Από την θεωρία στην πράξη, μερικές KWh (και μια μεγάλη αλλαγή νοοτροπίας) δρόμος…

Όλα αυτά, στη θεωρία. Στην πράξη, ξέρουμε οτι πιθανότατα θα αποδειχθεί πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν. Και ακόμα και αν αυτό συμβεί, κανείς δεν εγγυάται τα αποτελέσματα, ενώ σίγουρα υπάρχουν λοιποί παράγοντες που μπορούν να τα επηρεάσουν, “αόρατοι” όμως αυτή τη στιγμή.

Αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι από όλα τα παραπάνω, με την ελπίδα να υλοποιηθεί, είναι ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών σε συνδυασμό με την υιοθέτηση της μικροκινητικότητας στις πόλεις (και όχι μόνο). Οι ατομικές μετακινήσεις με ΙΧ, καλώς ή κακώς, δεν έχουν θέση στην κοινωνία και την οικονομία του μέλλοντος, κάτι που αργά ή γρήγορα θα γίνει εμφανές σε όλους.

Πηγή: TheEcologist