Εγκλωβισμένη στον νέο νόμο Κατσέλη η κυβέρνηση

Αποφασισμένοι να πιέσουν μέχρι το τέλος για βελτιώσεις στο διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη αναφορικά με την προστασία της πρώτης κατοικίας, 
ώστε να μην υπονομεύει την ήδη ασθενή κουλτούρα πληρωμών στη χώρα και να μην επιβραβεύει τους φοροφυγάδες, είναι οι δανειστές και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σύμφωνα με πληροφορίες από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.


Ετσι, ενώ βρισκόμαστε ήδη μία εβδομάδα πριν από το κρίσιμο EuroWorking Group της 25ης Μαρτίου, το οποίο θα κληθεί να διαπιστώσει αν υπάρχει συμφωνία και να δώσει το σήμα εκταμίευσης του 1 δισ. ευρώ από το Eurogroup της 5ης Απριλίου, το θέμα παραμένει ανοικτό και το μπαλάκι βρίσκεται βασικά στο γήπεδο της ελληνικής κυβέρνησης. Ειδικά για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ευρωπαϊκές πηγές σημειώνουν ότι «δεν έχει διάθεση για εκπτώσεις, θέλει να κλείσει σωστά η συμφωνία».

Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να λύσει το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν είναι το μόνο που ενοχλεί τους θεσμούς, όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες εκθέσεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ. Πολλές άλλες κινήσεις της, μετά την έξοδο από το μνημόνιο, έχουν θορυβήσει τους δανειστές, που θεωρούν ότι, προκειμένου να υπηρετήσει εκλογικές σκοπιμότητες, παραβιάζει συμφωνίες και βγαίνει εκτός μεταρρυθμιστικής πορείας, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας και απειλώντας τελικά ακόμη και την ίδια τη δημοσιονομική προσαρμογή, το μοναδικό, ίσως, απτό αποτέλεσμα των εννέα χρόνων των μνημονίων. 

Οι προσλήψεις πέραν των συμφωνηθέντων ορίων και οι εξαγγελίες για ακόμη περισσότερες, οι αυξήσεις σε μισθούς των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών και –προσεχώς– και του υπουργείου Οικονομίας, καθώς και –κυρίως– η αύξηση του κατώτατου μισθού πολύ πάνω από το όριο της αύξησης της παραγωγικότητας ενόχλησαν και επισημάνθηκαν στις σχετικές εκθέσεις. Ενόχλησε, επίσης, ακόμη και η διατήρηση του χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά που πλήττονται από το μεταναστευτικό. Ο Πίτερ Ντόλμαν, επικεφαλής του κλιμακίου του ΔΝΤ, το είπε καθαρά στη συνέντευξη Τύπου, μετά την παρουσίαση της έκθεσης του Ταμείου, την περασμένη Τρίτη: «Ανησυχούμε για τις πιέσεις που θα ασκήσουν οι εκλογές στις πολιτικές». Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προτίμησαν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup, την περασμένη Δευτέρα. Στην ουσία, οι επισημάνσεις των δύο εκθέσεων δεν διαφέρουν σημαντικά, παρά μόνον ως προς την ένταση.

Ωστόσο, όπως μεταφέρουν ευρωπαϊκές πηγές, η τακτική της Ευρώπης σε αυτή τη φάση είναι να αφήσει στην άκρη τις διαφωνίες της με την κυβέρνηση που δεν έχουν σχέση με τη δεύτερη αξιολόγηση (όπως τις αυξήσεις μισθών και το ΦΠΑ στα νησιά) και να επιμείνει μόνο στα 16 προαπαιτούμενα και ειδικά στον νόμο Κατσέλη. Επ’ αυτών θα λογοδοτήσουν, άλλωστε, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έναντι των κοινοβουλίων τους, προκειμένου να εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ. Μεταξύ των κοινοβουλίων αυτών περιλαμβάνεται και το γερμανικό, οπότε είναι σαφές ότι θα χρειαστούν ισχυρά επιχειρήματα για να πει το «ναι».

«Πολλά πράγματα δεν αρέσουν, αλλά αυτά δεν θα είναι αρκετά για να σταματήσουν την πληρωμή. Αλλωστε και άλλες χώρες συμπεριφέρονται με άξονα τις εκλογές. Στην Ισπανία έγινε αντίστοιχα μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού. Το θέμα είναι να τηρηθούν τα 16 προαπαιτούμενα και για αυτό η συμφωνία “κόλλησε” στον νόμο Κατσέλη», αναφέρει η πηγή.

Ετσι, η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη έχει αναχθεί σε «άγιο δισκοπότηρο» αυτής της αξιολόγησης, με το πλέον επίμαχο σημείο, όπως μεταφέρουν πηγές των θεσμών, την ένταξη στις διατάξεις του και των επιχειρηματικών δανείων, με εγγύηση την πρώτη κατοικία του επιχειρηματία. Το γεγονός ότι πολλοί μικροεπιχειρηματίες δηλώνουν εισοδήματα έως 7.000 ευρώ, κάτι που τους καθιστά επιλέξιμους σύμφωνα με τον νόμο, ενώ πιθανότατα φοροδιαφεύγουν έχει ενοχλήσει τους θεσμούς, που εμφανίζονται ανυποχώρητοι στο σημείο αυτό. «Η συμφωνία ήταν σχεδόν κλεισμένη πριν τεθεί αυτό το θέμα», αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή.

Διακύβευμα η προεξόφληση δανείων του ΔΝΤ

Δεν είναι η εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ –που δεν το έχει απόλυτη ανάγκη σε αυτή τη φάση το ελληνικό Δημόσιο– ούτε καν το μήνυμα στους επενδυτές για τη συνετή ή μη διακυβέρνηση της χώρας τα μόνα που ασκούν πίεση στην κυβέρνηση για να συμφωνήσει με τους θεσμούς στον νόμο Κατσέλη και να εξασφαλίσει τη θετική απόφαση του Eurogroup της 5ης Απριλίου.

Είναι και το γεγονός ότι από αυτήν εξαρτάται το αν θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει το προεκλογικό όπλο που έβγαλε στην επιφάνεια ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του Σύριζα: την απομάκρυνση του ΔΝΤ, μέσω της προεξόφλησης των δανείων του. «Εχουμε σχέδιο να πάψει να είναι εδώ και σύντομα θα το κάνουμε πράξη», είπε.

Η προεξόφληση των δανείων του ΔΝΤ, όμως, προϋποθέτει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και τα μηνύματα που έχουν φτάσει στα κυβερνητικά αυτιά αναφέρουν ότι το ελληνικό αίτημα θα εξετασθεί θετικά μόνο αφού προηγουμένως εκπληρώσει η κυβέρνηση τις δεσμεύσεις της όσον αφορά τα 16 προαπαιτούμενα και εξασφαλίσει τη θετική απόφαση των υπουργών Οικονομικών στο Βουκουρέστι, στις 5 Απριλίου. Αν αυτό συμβεί, η απάντηση αναμένεται να είναι καταφατική, όπως έγινε και στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, αναφέρουν ευρωπαϊκές πηγές, καθώς η εξόφληση υψηλότοκων δανείων βελτιώνει το προφίλ του ελληνικού χρέους.

Το ερώτημα, επομένως, είναι αν οι υποχωρήσεις που θα κληθεί να κάνει στον ν. Κατσέλη θα είναι σημαντικότερες για τους πολιτικούς της σκοπούς από τη διαφήμιση της απομάκρυνσης του ΔΝΤ. Βεβαίως, στην πραγματικότητα, το καθεστώς της μεταπρογραμματικής παρουσίας του ΔΝΤ δεν θα αλλάξει, δεδομένου ότι δεν σχεδιάζεται να προεξοφληθεί το σύνολο των δανείων του, όμως αυτό είναι μια άλλη ιστορία... Σε αυτή τη φάση, σε σύνολο υπολοίπων δανείου 9,8 δισ. ευρώ, εξετάζεται η προεξόφληση 3,8 δισ. ευρώ, αυτών που φέρουν το υψηλότερο επιτόκιο (5,13%) και λήγουν φέτος και το 2020.

Σε κάθε περίπτωση, οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να εντατικοποιηθούν την ερχόμενη εβδομάδα, ενόψει του Euroworking Group της 25ης Μαρτίου, καθώς στην Αθήνα θα βρίσκεται και ο επικεφαλής του κλιμακίου της Κομισιόν για την Ελλάδα, Ντέκλαν Κοστέλο, προκειμένου να συμμετάσχει σε συνέδριο που συνδιοργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE).

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, εξάλλου, έχουν ήδη προγραμματίσει νέα κάθοδο στην Αθήνα την 1η Απριλίου προκειμένου να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις για την 3η μεταμνημονιακή αξιολόγηση.
Οι ευρωπαϊκές πηγές, πάντως, εκφράζουν αισιοδοξία ότι η κυβέρνηση θα κάνει τις απαραίτητες υποχωρήσεις, τα πράγματα θα κυλήσουν ομαλά και θα υπάρξει συμφωνία στο Euroworking Group και στο Eurogroup. Υπολογίζεται ότι στη συνέχεια θα χρειαστούν 2-3 εβδομάδες για τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, με την ψήφιση από το Κοινοβούλιο της Φινλανδίας να προκαλεί πιθανή καθυστέρηση, καθώς η χώρα έχει εκλογές στις 14 Απριλίου.

πηγή