ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 30 Σεπτεμβρίου 1876 ιδρύεται το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών

Μια αναδρομή στα έργα και στις ημέρες του Χρηματιστηρίου Αθηνών.  Από το… μετοχοπρατήριον της οδού Αιόλου στο κτίριο της Λ. Αθηνών και από το πάρτι του 1999 στα capital controls. Οι πρώτες μετοχές, οι μετακομίσεις και οι ημερομηνίες-σταθμοί.

Ιστορία

Πάνω από το ιστορικό καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αιόλου βρισκόταν από το 1870 η Λέσχη Εμπόρων των Αθηνών, που χρησίμευε ως τόπος συναντήσεως των επαγγελματιών, αλλά συχνά και ως πρακτορείο ειδήσεων. 

Η Αιόλου στην συμβολή με την Ερμού (1905)... 

Στο χώρο αυτό κάθε απόγευμα διεξάγονταν διαπραγματεύσεις επί των ομολογιών των εθνικών δανείων που εκδίδονταν τότε.

Σταδιακά και με τη διάδοση των μετοχικών τίτλων, δημιουργήθηκε η διάθεση για σημαντικότερες συναλλαγές.

Η Λέσχη Εμπόρων των Αθηνών

Με την πάροδο του χρόνου, η λέσχη πάνω από το καφενείο «Η Ωραία Ελλάς» μετατράπηκε από ψυχαγωγικό κέντρο ορισμένης επαγγελματικής τάξης σε «Μετοχοπρατήριον» σύμφωνα με τον Τρ. Ευαγγελίδη που της έδωσε αυτή την ονομασία. 

Και αυτό διότι οι συναλλαγές που εισήγαγαν οι πρώην «χαβιαροχανίτες» ομογενείς ήταν γνήσιες χρηματιστηριακές πράξεις, που είχαν αναπτυχθεί στα ήδη οργανωμένα Χρηματιστήρια άλλων χωρών. Έτσι άρχισε να λειτουργεί ένα «ανεπίσημο» Χρηματιστήριο στη πόλη της Αθήνας. 

Έμβλημά του ήταν ο Φτερωτός Ερμής, απ’ όπου αργότερα εμπνεύσθηκε και το έμβλημα του το «επίσημο» Χρηματιστήριο.

Οι ανάγκες που πρέπει να καλύψει ένα Χρηματιστήριο λογικά προηγούνται της λειτουργίας του. Στη χώρα μας ωστόσο αυτή η αρχή καταστρατηγήθηκε. 

Όταν η Ερμούπολη της Σύρου μεσουρανούσε ως η ελληνική πόλη με την μεγαλύτερη αστική ανάπτυξη, ο οικονομικός τύπος της πόλης δεν παρέλειπε να επισημαίνει την έλλειψη Χρηματιστηρίου που η σύστασή του θα αποτελούσε τον πυρήνα για τον σχηματισμό ομοίων στη συνέχεια, στον Πειραιά, την Αθήνα και την Πάτρα.

Καθώς η Ερμούπολη άρχισε να παρακμάζει, η σκυτάλη της πρώτης εμπορικής πόλης πέρασε στον Πειραιά. Εκεί είχε ήδη αναγερθεί χρηματιστηριακό μέγαρο, πριν ακόμα ιδρυθεί επισήμως χρηματιστήριο. 

       Το χρηματιστηριακό μέγαρο του Πειραιά το 1900

       Συμπερασματικά αναφέρεται ότι το πρώτο ελληνικό Χρηματιστήριο που ιδρύθηκε στον Πειραιά ήταν μικτή αγορά εμπορευμάτων και αξιών ταυτοχρόνως. Όμως, το συγκεκριμένο Χρηματιστήριο ποτέ δεν μπόρεσε να αποκτήσει επαρκή κίνηση χρηματιστηριακών τίτλων. 

Το αξιομνημόνευτο της ιδρύσεως του Πειραϊκού Χρηματιστηρίου αφορά περισσότερο στην κατασκευή του κτιρίου και λιγότερο στη λειτουργία του. 

Την εποχή εκείνη, το Μάιο του 1873, τα μέλη της Λέσχης ονόμασαν τη Λέσχη τους «Χρηματιστήριο» και προχώρησαν ακόμη και στην εκλογή Προέδρου. Ως πρώτος Πρόεδρος, εκλέχθηκε ο Γεώργιος Ιγγλέσης.

ο Μάιο του 1873, όταν κυκλοφόρησαν 100.000 μετοχές της εταιρείας του Λαυρίου και αποτέλεσαν αποκλειστικό, σχεδόν, αντικείμενο αγοραπωλησιών στη Λέσχη, το καφενείο και τους δρόμους.



Στην αρχή, οι λίγες πράξεις που συνάπτονταν στη Λέσχη δεν ήταν αρκετές για να δημιουργήσουν χρηματιστηριακή ατμόσφαιρα. Στη συνέχεια όμως, όσο αυξανόταν ο κερδοσκοπικός παροξυσμός που είχε καταλάβει το πλήθος, κυρίως μετά από την ίδρυση της Εταιρίας του Λαυρίου, γινόταν ολοένα και πυκνότερες οι συγκεντρώσεις στο καφενείο και στο χώρο μπροστά από αυτό. 

Η ατμόσφαιρα, όπως αναφέρθηκε, άρχισε να θερμαίνεται κατά το Μάιο του 1873, όταν κυκλοφόρησαν 100.000 μετοχές της εταιρείας του Λαυρίου και αποτέλεσαν αποκλειστικό σχεδόν αντικείμενο αγοραπωλησιών στη Λέσχη, το καφενείο και τους δρόμους.

1870-1873

Κύριο αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην «ανεπίσημη» χρηματιστηριακή αγορά της Αθήνας ήταν οι ομολογίες των Εθνικών Δανείων. Διαπραγματεύονταν όμως και μετοχές της Εθνικής Τράπεζας και της Εταιρίας της Εθνικής Ατμοπλοΐας της Ελλάδας. 


Μετά το 1873, άρχισαν να διαπραγματεύονται οι μετοχές της «Ανωνύμου Εταιρίας των Μεταλλουργείων του Λαυρίου»

Μεταλλεία Λαυρίου


 Των ασφαλιστικών εταιρειών «Φοίνιξ» και «Άγκυρα» και της «Ανωνύμου Εταιρίας Αεριόφωτος Αθηνών».

ΑΣΦΑΛΕΙΑΙ «Φοίνιξ»

 Της «Ανωνύμου Εταιρίας Αεριόφωτος Αθηνών».

Το Αθηναϊκό εργοστάσιο της Γαλλικής Εταιρείας Αεριόφωτος ιδρύθηκε το 1857

Στη συνέχεια, με την έξαρση της «μεταλλομανίας» και την ίδρυση πολλών μεταλλευτικών εταιριών, σημειώνονται διαπραγματεύσεις των μεταλλευτικών εταιριών «Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία», «Ο Λαυρεωτικός Όλυμπος», «Νικίας», «Ο Περικλής» και «Η Κάρυστος».

1873-1876

Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος: 

Ιδρύθηκε το 1841, με αρχικό κεφάλαιο 5.000.000 δραχμών και άρχισε τις εργασίες της στις 22 Ιανουαρίου 1842. 

Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος

  

Η μετοχή της αποτελούσε την ασφαλέστερη επένδυση σε βαθμό ώστε τα ευαγή ιδρύματα μετέτρεπαν τα διαθέσιμά τους σε μετοχές της Εθνικής.

Βασιλικό Διάταγμα - Ίδρυση Εθνικής Τράπεζας 1841

Παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία δεν ήταν τόσο αναπτυγμένη για να δικαιολογήσει τη λειτουργία και άλλων τραπεζών πέραν της Εθνικής Τράπεζας, κατά την περίοδο αυτή, εκτός από τη «μεταλλομανία», παρατηρείται και το φαινόμενο της «τραπεζομανίας» 

 Με κεφάλαιο πέντε (5) εκατομμύρια δραχμές, διαιρεμένο σε 5.000 μετοχές αξίας 1.000     δραχμών καθεμία.

Αυτό εκδηλώνεται με την ίδρυση νέων τραπεζών, οι περισσότερες από τις οποίες δεν κατάφεραν να επιβιώσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι παρακάτω τράπεζες ήταν οι πρώτες που οι μετοχές τους διαπραγματεύθηκαν στο Χρηματιστήριο Αθηνών:

Ναυτική Τράπεζα ο «Αρχάγγελος»: 

Ιδρύθηκε με Β.Δ. του 1870 και με αρχικό κεφάλαιο 4.000.000 φράγκα (20.000 μετοχές). Ξεκίνησε ως τράπεζα με ευοίωνες προοπτικές, αλλά περισσότερο λειτούργησε ως Ανώνυμη Ασφαλιστική Εταιρία.

 Απόδειξη εξοφλήσεως ασφαλίστρων στη Ναυτική Τράπεζα – Ναυτασφαλιστική Εταιρία «ο     Αρχάγγελος». 26 Φεβρουαρίου 1876. ΦΩΤΟ: Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου.

Γενική Πιστωτική Τράπεζα: 

Προήλθε από την εντός τριών ημερών αστραπιαία συνένωση δύο τραπεζών, που ίδρυσαν το 1872 αντίστοιχες ομάδες ομογενών. Το κεφάλαιο ανέρχονταν σε 14.000.000 δραχμές (56.000 μετοχές).

Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως: 

Ιδρύθηκε το 1873, στην ακμή της «μεταλλομανίας», με πρωτοβουλία ομογενών και ντόπιων κεφαλαιούχων και με αρχικό κεφάλαιο 5.000.000 φράγκα (50.000 μετοχές).

Η ίδρυση του ΧΑΑ, ύστερα από μακρόχρονη προεργασία, επίπονες ταλαντεύσεις και πολυκύμαντες διαδικασίες, υπήρξε σταθμός στην οικονομική ιστορία του έθνους. 

Ανταποκρίθηκε μαχητικά στην ανάγκη εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων και στα πλαίσια της μεγάλης προσπάθειας για την οικονομική ανόρθωση του τόπου. 

Παράλληλα, από τη σύσταση του έως και σήμερα, προσαρμόστηκε με σχετική ευελιξία στα διεθνή πρότυπα και τις χρηματοοικονομικές αντιλήψεις των εποχών.

Η ιστορία του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ) αρχίζει στις 30 Σεπτεμβρίου 1876 όταν επί κυβέρνησης του Αλεξάνδρου Κουμουνδούρου, δόθηκε η κυβερνητική έγκριση για τη σύσταση του.

Η πρώτη του στέγη βρίσκονταν στο χώρο του Κεντρικού Ταχυδρομείου. 

 Κεντρικό Ταχυδρομείο

Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στην οικία Αργυροπούλου, που βρισκόταν στη βορειοδυτική γωνία των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους. Δεν κατάφερε όμως να στεριώσει για πολύ εκεί.

 Οικία Αργυροπούλου γωνία των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους

Το 1885 εγκαταστάθηκε σε κτίριο επί της οδού Σοφοκλέους 11 που είχε ανεγερθεί από την Ανώνυμη Χρηματιστηριακή Εταιρεία “Ο Ερμής”. Η χρηματιστηριακή εταιρεία όμως διαλύθηκε και έτσι η μετέπειτα Εμπορική Τράπεζα ανάγκασε το Χρηματιστήριο σε νέα εύρεση στέγης.

Τελικά το 1891 το Χρηματιστήριο στεγάστηκε σε κτίριο στην οδό Πεσμαζόγλου 1. 

Μια πέτρινη κατασκευή με σχέδιο φερμένο από το εξωτερικό. Διέθετε μια κατάφωτη αίθουσα κατάφωτη με παράθυρα και φεγγίτες. 

Με την κεντρική αίθουσα συνεδριάσεων να είναι γεμάτη από διακοσμητικά ζωγραφικά στοιχεία: Ιωνικά επίκρανα, διακοσμητικά αετώματα με ανθέμια, μετάλλια με νομίσματα της εποχής. 

Στο εξώστη του επόπτη δυο καρυάτιδες και στους περιμετρικούς τοίχους παραστάσεις του κερδώου Ερμή. 

Στην έδρα του Κυβερνητικού επόπτη βρίσκονταν ένα ορειχάλκινο άγαλμα του Ερμή το οποίο συνεχίζει την πορεία του και στο σύγχρονο Χρηματιστήριο.

Η μοναδική καλλιτεχνικά αίθουσα, του λεγόμενου σήμερα “παλαιού Χρηματιστηρίου”, άρχισε να γίνεται μη λειτουργική. 

Ιδιαίτερα μετά το 1923 οι ανάγκες εξεύρεσης κατάλληλου κτιρίου έγιναν επιτακτικές εξαιτίας των πολλών διορισμών και της αύξησης των Μελών που συνωστίζονταν στη μικρή αίθουσα συναλλαγών.

Το Νοέμβριο του 1934 η Εθνική Τράπεζα προσφέρει στην επιτροπή του Χρηματιστηρίου ένα καινούργιο κτίριο στην παραπλήσια με το παλιό, οδό Σοφοκλέους 10. 

Στα χρωματιστά μάρμαρα και μωσαϊκά του κτιρίου του Χρηματιστηρίου γράφτηκαν ίσως τα μεγαλύτερα γεγονότα της σύγχρονής Ελληνικής Οικονομίας.

Από τις 76 ανώνυμες εταιρείες που διαπραγματεύονταν το 1924, έφτασαν στα μέσα του ’60 στις 124. Ο ξύλινος πίνακας περιείχε ακόμα τις εταιρείες με ταμπελάκια, με τον υπάλληλο να αλλάζει με το χέρι την τιμή που προέκυπτε κατά την συναλλαγή.

Μετά το τέλος του 1973, το Χρηματιστήριο αρχίζει να γίνεται ένα φορέας μαζικού ενδιαφέροντος. Οι επενδυτές άρχισαν σταδιακά να μην είναι μόνο βιομήχανοι αλλά και μικρομεσαίοι. Με το αποκορύφωμα της λαϊκής χρηματιστηριακής επένδυσης να γίνεται το 1999, ενώ σημαντικός χρηματιστηριακός “ενθουσιασμός” είχε παρατηρηθεί και το 1987, αλλά ακολούθησε η “Black Monday” στην Wall Street.

Όσο για το κτίριο του “παλαιού Χρηματιστηρίου” στη οδό Πεσματζόγλου 1 στέγασε μετέπειτα την Τράπεζα Κοσμαδόπουλου. Στη συνέχεια παραχωρήθηκε στο προμηθευτικό συνεταιρισμό της Κτηματικής Τράπεζας. Οι μεγάλες φθορές που υπέστη οδήγησαν την διοίκηση του Χρηματιστηρίου να του αλλάξουν χρήση. 

Σήμερα, μετά από ανακαινίσεις και αναπαλαιώσεις, η παλιά αίθουσα συνεδριάσεων φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις. Με μέρος των γραφείων του να χρησιμοποιούνται από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Το μέγαρο στη Σοφοκλέους 10 επανήλθε στην Εθνική Τράπεζα με την κεντρική αίθουσα να φιλοξενεί εκδηλώσεις.

Σύμφωνα με παράγοντες της Αγοράς, μπορεί το νέο κτίριο του Χρηματιστηρίου, επί της Λεωφόρου Αθηνών, να είναι επιβλητικό μέσα από την μοντέρνα όψη του, όμως, παραμένει μακριά από την καρδιά του Εμπορίου και της Αγοράς της Αθήνα σε αντίθεση με το προηγούμενο, ενώ μάλλον αρνητικό ρόλο έπαιξε και η κατάργηση της αίθουσας συναλλαγών.

Η οδός Σοφοκλέους ταυτίστηκε με την Οικονομία και την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Το εκεί κτίριο του Χρηματιστηρίου στέκεται μέχρι σήμερα για να μαρτυρεί από οικονομικές πτωχεύσεις και κατοχικούς πληθωρισμούς μέχρι την εκτόξευση του Γενικού Δείκτη τιμών και την είσοδο του ευρώ. Καταγράφοντας και ζώντας την άνοδο και τις διακυμάνσεις ολόκληρης της Ελληνικής Οικονομίας.

Πρόσφατη ιστορία

Ελληνικά Χρηματιστήρια

Το Χρηματιστήριο Αθηνών παίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας στο τελευταίο μισό του 20ου αιώνα. 

Γεγονότα τα οποία επηρέασαν ο Χρηματιστήριο είναι η ένταξη της Ελλάδας στην Νομισματική και Οικονομική Ενοποίηση (ΟΝΕ) και το Χρηματιστηριακό κραχ του 1999, το οποίο σημάδεψε τις ζωές πολλών ελληνικών οικογενειών. 

Την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 1999 ο γενικός δείκτης εμφάνισε ιστορικά υψηλά των 6484,38 μονάδων. Στις 24 Οκτωβρίου 2008 ο δείκτης αυτός έπεσε κατά 9.71%. Τη Δευτέρα 7 Ιουνίου 2010 ο Γενικός Δείκτης έφτασε στις 1403,92 μονάδες και στις 18 Nοεμβρίου 2011 έκλεισε στις 712,63 μονάδες. 

Στις 28 Αυγούστου του 2011 ο Γενικός Δείκτης του χρηματιστηρίου σημείωσε την μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο στην ιστορία του, συγκεκριμένα +14,37%, ευρισκόμενος βέβαια σε επίπεδα κάτω των 1000 μονάδων.

Λόγω της Τραπεζικής αργίας βραχείας διάρκειας που κηρύχθηκε, το Χρηματιστήριο Αθηνών παρέμεινε κλειστό από τις 29 Ιουνίου 2015. 

Η επαναλειτουργία του έγινε στις 3 Αυγούστου 2015, με τον Γενικό Δείκτη να καταγράφει ιστορική πτώση, φτάνοντας το -22,88% και τις 615 μονάδες κατά τη διάρκεια τη συνεδρίασης, για να κλείσει τελικά στις 668 μονάδες με τη μεταβολή να είναι στο -16,23%, ξεπερνώντας την κατάρρευση του -12,6% στις 26 Οκτωβρίου 1987, την ημέρα δηλαδή της επαναλειτουργίας του μετά τη σύντομη αργία, λόγω του "κραχ" των Χρηματιστηρίων τη "μαύρη Δευτέρα" στις 19 Οκτωβρίου 1987.

Στις 24 Αυγούστου 2015, εν μέσω κλυδωνισμών στις παγκόσμιες αγορές και αβεβαιότητας λόγω των επικείμενων πρόωρων εκλογών, ο Γενικός Δείκτης σημείωσε νέο αρνητικό ρεκόρ με χαμηλά 38 μηνών, κλείνοντας στις 568 μονάδες (-10,54%). Μάλιστα οι ενδοσυνεδριακές απώλειες έφτασαν τις 562,87 μονάδες.

Λογότυπο

Το λογότυπο του Χρηματιστηρίου Αθηνών έχει εξελιχθεί με το πέρασμα του χρόνου. Κύριο στοιχείο του λογότυπου αποτελεί ο Ερμής.

2014–σήμερα

Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών

Ο Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών αποτελείται από την εταιρεία Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. 

Συμμετοχών (ΕΧΑΕ) και τις θυγατρικές της ΕΧΑΕ εταιρείες Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων A.E. (ATHEXCSD) και Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Χρηματιστηρίου Αθηνών A.E. (ATHEXClear).

Το χρηματιστήριο μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία του ελληνικού δημοσίου με την επωνυμία Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε. το 1995. 

Ακολούθησε το 1997 η αγορά από ιδιώτες του 39,67% και εν συνεχεία του 12% των μετοχών της εταιρείας το 1998, με το μερίδιο του ελληνικού δημοσίου να φτάνει στο 47,7% των μετοχών το 1999. 

Η εταιρεία χαρτοφυλακίου Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. δημιουργήθηκε το 2000.

Η εταιρεία Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. προέκυψε από τη συγχώνευση των εταιρειών Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε. και Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών Α.Ε., θυγατρικών της Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε., το Σεπτέμβριο του 2002..

Οι μετοχές της Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. αποκτήθηκαν από 7 τράπεζες το 2003. Η Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. απέκτησε το 100% των μετοχών των θυγατρικών εταιρειών Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών Α.Ε. (ΚΑΑ) και Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί Παραγώγων Α.Ε. (ΕΤΕΣΕΠ) το 2006. 

Ένα χρόνο νωρίτερα, το 2005, η Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. απέκτησε τον πλήρη έλεγχο της θυγατρικής Ανάπτυξη Συστημάτων και Υποστήριξης Κεφαλαιαγοράς Α.Ε. (ΑΣΥΚ). Έπειτα, το 2013, η Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. συγχωνεύθηκε με την Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. δημιουργώντας την Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. Συμμετοχών (ΕΧΑΕ) η οποία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

πηγή