On the Nature of Creepiness: Οι επιστήμονες αναζήτησαν τον ορισμό του «αλλόκοτου»

Το τι είναι αλλόκοτο, φρικιαστικό ή αφύσικο είναι λίγο-πολύ υποκειμενικό, ωστόσο οι επιστήμονες έκαναν μια προσπάθεια να καταλήξουν στα κυριότερα γνωρίσματα αυτού που ονομάζουμε... φρικιό!


Στο πλαίσιο μιας μελέτης με τον –εξαιρετικά ταιριαστό, θα λέγαμε– τίτλο On the Nature of Creepiness (Περί της Φύσης του Αλλόκοτου), έγινε για πρώτη φορά προσπάθεια συστηματικής καταγραφής των χαρακτηριστικών που συχνά προκαλούν αποστροφή ή και τρόμο.

Δείγμα 1.341 ανθρώπων από διάφορες χώρες απάντησαν σε ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο σχετικά με χαρακτηριστικά είτε εξωτερικά είτε άλλης φύσης που θα θεωρούσαν εκτός των ορίων του φυσιολογικού ή που θα τους προέτρεπαν να το... βάλουν στα πόδια.

Μερικά από τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι ερευνητές βάσει των απαντήσεων που έδωσαν οι συμμετέχοντες ήταν τα εξής:

- Είναι πιο πιθανό να θεωρήσει κανείς «φρικιό» έναν άντρα παρά μια γυναίκα.

- Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό, σε σύγκριση με τους άντρες, να εκλάβουν ως αλλόκοτη μια σεξουαλική απειλή.

- Η ασυνήθιστη συμπεριφορά συνδέεται με την έννοια του «φρικιού».

- Ορισμένα επαγγέλματα και χόμπι θεωρούνται αλλόκοτα.

Όσον αφορά το τελευταίο, εάν κάποιος είναι κλόουν, ταριχευτής, ιδιοκτήτης sex shop ή ιδιοκτήτης γραφείου κηδειών ή ασχολείται με κάποια σχετική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο του είναι πολύ πιο πιθανό να τον θεωρήσουν αλλόκοτο.

Άλλες συμπεριφορές και χαρακτηριστικά που θεωρούνται αλλόκοτα βάσει της μελέτης είναι τα εξής:

- το να είναι κάποιος υπερβολικά αδύνατος,

- το να μην κοιτάζει κάποιος τον συνομιλητή του στα μάτια,

- το να ζητά κάποιος (άγνωστος προφανώς) να μας βγάλει φωτογραφία,

- το να μας κοιτάζει κάποιος επίμονα,

- το να κάνει κάποιος που γνωρίζουμε ελάχιστα πολύ προσωπικές ερωτήσεις για τη ζωή μας,

- το να επιδεικνύει κάποιος υπερβολικά έντονα συναισθήματα ή αντίθετα να επιδεικνύει πλήρη απάθεια,

- το να κατευθύνει κάποιος τη συζήτηση προς το σεξ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο λόγος που κάποιοι άνθρωποι μας τρομάζουν περισσότερο από άλλους έχει να κάνει με έναν έμφυτο μηχανισμό συναισθηματικής απόκρισης στην αβεβαιότητα που νιώθουμε όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ενδεχόμενη απειλή. Με τον τρόπο αυτό, παραμένουμε σε εγρήγορση όταν ένας άνθρωπος ή μια κατάσταση δεν μας παρέχει το αίσθημα της ασφάλειας.

Τα ευρήματα των ερευνητών παρουσιάζονται αναλυτικά στην επιθεώρηση New Ideas in Psychology.