Ένα δύσκολο «γαλάζιο» καλοκαίρι - «Επιχείρηση Οικονομία» από Μητσοτάκη μετά την αποκλιμάκωση με την Τουρκία

Την τελευταία εβδομάδα το κλίμα μέσα στο Μαξίμου θυμίζει τον καιρό έξω από αυτό: από το μελτέμι (των ελληνοτουρκικών) στον καύσωνα (των ελληνοτουρκικών). 

Η διαφαινόμενη… λήξη συναγερμού με την απόσυρση του σεισμογραφικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» μέσα στο λιμάνι της Αττάλειας ενδεχομένως να έφερνε αναστεναγμό ανακούφισης στην ελληνική κυβέρνηση, εάν δεν συνοδευόταν από την προϋπόθεση του διαλόγου και λίγες ώρες αργότερα από μία ακόμα Navtex (οδηγία προς ναυτιλλομένους) που δέσμευσε περιοχή εντός της κυπριακής ΑΟΖ.


Η κυβέρνηση καλείται να δει πώς θα αντιμετωπίσει τις διαρκείς και διαρκώς εντεινόμενες τουρκικές προκλήσεις, οι οποίες την περασμένη εβδομάδα παρά τρίχα να οδηγήσουν σε εκρηκτικά αποτελέσματα, τα οποία και αποτράπηκαν την τελευταία στιγμή ύστερα από παρέμβαση του Βερολίνου. Παρέμβαση την οποία η καγκελαρία έχει παραδεχθεί, αν και δεν έδωσε λεπτομέρειες για το ακριβές περιεχόμενό της. Αν και δημοσιογραφικές πληροφορίες κάνουν λόγο για πίεση τόσο προς την Άγκυρα όσο και προς την Αθήνα για διάλογο επί όλων των ζητημάτων.


Αυτός που μίλησε για πάγωμα των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Τουρκίας – στην, κατά την Άγκυρα, τουρκική υφαλοκρηπίδα – εν αναμονή των συνομιλιών με την Αθήνα ήταν ο Ιμπραήμ Καλίν, ο porte-parole του Ταγίπ Ερντογάν ή, επισήμως, ο εκπρόσωπος Τύπου της τουρκικής Προεδρίας. Πρόκειται για τον ίδιο αξιωματούχο που πήρε μέρος στη μυστική συνάντηση του Βερολίνου στις 14 Ιουλίου λίγο πριν από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων που είχε ως θέμα την Τουρκία. Μια συνάντηση στην οποία συμμετείχαν η υπεύθυνη Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Μεγάρου Μαξίμου Ελένη Σουρανή και ο σύμβουλος Εξωτερικής Πολιτικής της Άνγκελα Μέρκελ Γιαν Χέκερ, και που τελικά δεν έμεινε τόσο μυστική, αφού φρόντισε να την «καρφώσει» ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών.

Ο Ιμπραήμ Καλίν, λοιπόν, αφού έκανε λόγο για διάλογο Τουρκίας - Ελλάδας, ζήτησε από την Αθήνα ουσιαστικά να μην κρύβεται πίσω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αλήθεια είναι ότι η γραμμή του Μαξίμου και στην κρίση του Έβρου ήταν ότι πρόκειται για ευρωπαϊκά σύνορα, εξού και η επίσκεψη της ηγεσίας της Ένωσης στα σύνορα. Και αυτή τη φορά η επιλογή ήταν να παιχτεί… ευρωπαϊκή μπάλα, με βασικό παίκτη την Άνγκελα Μέρκελ και τον Εμανουέλ Μακρόν (που έχει ανοιχτό μέτωπο με την Άγκυρα εξαιτίας της Λιβύης) να παρεμβαίνει σε δεύτερο χρόνο, μετά τις συνομιλίες στο Παρίσι με τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη.


Αναλυτές εκτιμούν ότι η απόφαση του Τούρκου Προέδρου ελήφθη προκειμένου να εμφανιστεί η Άγκυρα ότι έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε ανώτατο επίπεδο και ότι δεν υποχωρεί σε πιέσεις. Το δε γεγονός ότι ο Ιμπραήμ Καλίν κάνει λόγο για «ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις», χωρίς να έχει υπάρξει δημοσίως ούτε απευθείας πρόσκληση από την τουρκική πλευρά ούτε απάντηση από την ελληνική, είναι χαρακτηριστικό της εικόνας που αρχίζει να δημιουργείται σε διπλωματικό επίπεδο.


Άλλωστε, είναι σε εξέλιξη η «αποστολή» της υπουργού Εξωτερικών της Ισπανίας Αράντσα Γκονσάλες Λάγια στην Άγκυρα και στη συνέχεια στην Αθήνα. «Φτάσαμε σε ένα σημείο καμπής κυρίως σε ό,τι αφορά τις γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο και αυτός ήταν ένας χρήσιμος διάλογος με τον Μεβλούτ (σ.σ.: Τσαβούσογλου) για την αποκλιμάκωση των εντάσεων που υπάρχουν. Νομίζω πως η βούλησή του να παύσει την έρευνα για τουλάχιστον έναν μήνα ώστε να δώσει χώρο σε διάλογο μεταξύ των μερών είναι ένα σημάδι εμπιστοσύνης» είπε η επικεφαλής της ισπανικής διπλωματίας.


Από αυτή την άποψη, δεν είναι τυχαία η δήλωση του Νίκου Δένδια, ο οποίος τόνισε: «Είμαστε υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία, αλλά επί πραγματικών και όχι επί φανταστικών διαφορών. Οι διαφορές μας με την Τουρκία είναι πολύ συγκεκριμένες. Αφορούν την υφαλοκρηπίδα και την υπερκείμενη θαλάσσια ζώνη. Δεν είναι περί παντός επιστητού».

Κορωνοϊός και Οικονομία 
Ο υπουργός Εξωτερικών είναι και το πρόσωπο των τελευταίων 24ώρων, μια και έγινε viral στα social media με τη μάσκα που επέλεξε να φορέσει στη συνάντηση με την Ισπανίδα ομόλογό του, η οποία είχε πάνω το τριφύλλι, το έμβλημα του Παναθηναϊκού. Άλλωστε το ζήτημα της μάσκας, και γενικά των μέτρων για τον κορωνοϊό, είναι καυτό αυτό το διάστημα για την κυβέρνηση.
Έτσι, λοιπόν, ένα δύσκολο μεσοκαλόκαιρο διανύει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς τα πράγματα δεν δείχνουν να πηγαίνουν καλά σε πολλούς περισσότερους τομείς από όσους το Μαξίμου μοιάζει να μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά. Καθώς το νέο κύμα του κορωνοϊού πλήττει τη χώρα, η ευφορία από την αρχική αντιμετώπιση της πανδημίας δίνει τη θέση της σε ανησυχία για το τι μέλλει γενέσθαι. Ήδη ο Νίκος Χαρδαλιάς ξαναπήρε την θέση του ενημερωτή και ήδη ανακοίνωσε αυστηρά περιοριστικά μέτρα για την αποτροπή της διασποράς του κορωνοϊού στον πληθυσμό της χώρας.


Την ίδια στιγμή ακόμα και εξέχοντα μέλη της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, έσπευσαν να παραδεχθούν ότι η αισιοδοξία της κυβέρνησης για καλή πορεία του τουρισμού – δεδομένων φυσικά των συνθηκών – δεν επαληθεύεται. Αντιθέτως οι αριθμοί είναι απογοητευτικοί και υπάρχει προφανής ανησυχία ότι οι εξελίξεις στο μέτωπο αυτό δεν πρόκειται να είναι ιδιαίτερα ευοίωνες. Γεγονός που θα επιδράσει αρνητικά συνολικά στην ήδη ταλαιπωρημένη από το lockdown οικονομία της χώρας.


Ταυτόχρονα ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., μετά την πρώτη ικανοποίηση, δυστυχώς, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πανηγυρισμούς. Καθώς καθίσταται σαφές ότι η Ελλάδα εκ των πραγμάτων θα υποχρεωθεί να δεχθεί μνημονιακού τύπου προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ η πρώτη δόση δεν αναμένεται πριν από το 2021 και ενώ, επιπλέον, η οικονομία της Ελλάδας θα βρίσκεται ήδη σε υφεσιακή δίνη.


Από το βήμα της Βουλής, πάντως, ο πρωθυπουργός, ο οποίος τοποθετήθηκε χθες κατά τη διάρκεια της συζήτησης και ψήφισης του φορολογικού νομοσχεδίου, δήλωσε ότι δεν υπάρχει κανένα συμπληρωματικό μνημόνιο. «Θυμίζω ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εργαλεία του Ταμείου για να καλύψουμε δαπάνες οι οποίες έχουν γίνει και εντός του 2020 και να εκτείνουμε τη διάρκεια του Ταμείου σε τρία χρόνια για να γίνουν οι δεσμεύσεις και σε ακόμα τρία για να γίνουν οι εκταμιεύσεις» ανέφερε ο πρωθυπουργός.
«Πολύ σημαντικό η χορήγηση αυτών των κεφαλαίων να μην συνοδεύεται από πρόσθετους αντιαναπτυξιακούς δημοσιονομικούς περιορισμούς. Δεν υπάρχει προφανώς κανένα απολύτως συμπληρωματικό μνημόνιο για την εκταμίευση. Οι δε όροι είναι ίδιοι και για τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» τόνισε ο Μητσοτάκης. Ο πρωθυπουργός πάντως παραδέχθηκε, μιλώντας στη Βουλή, ότι το τελικό αποτέλεσμα για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σαφώς χειρότερο από την αρχική πρόταση.


«Καταλήξαμε ύστερα από τέσσερις μέρες σε αυτή τη λύση, η οποία πράγματι σε σχέση με την αρχική λύση της Επιτροπής είναι ελαφρώς χειρότερη, αυτή είναι η αλήθεια, αλλά θέλω να σας θυμίσω, κύριε Τσίπρα, ότι το σημείο αφετηρίας δεν ήταν τα 500 δισεκατομμύρια τα οποία δεν υπήρχαν, ήταν το μηδέν. Μηδέν ήταν το σημείο αφετηρίας. Και από το μηδέν πήγαμε στα 390 δισεκατομμύρια σε επιχορηγήσεις» είπε ο πρωθυπουργός απευθυνόμενος στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Εντός του 2020 τα αναδρομικά 
Ο πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του στην Ολομέλεια ανακοινώνοντας πως η κυβέρνηση θα καταβάλει μέσα στο 2020 πλήρως, εφάπαξ και σε όλους τους συνταξιούχους τα αναδρομικά που τους αναλογούν με βάση την απόφαση του ΣτΕ.
«Η κυβέρνηση συμμορφώνεται με τις δικαστικές αποφάσεις, όπως είχαμε δεσμευτεί ότι θα κάνουμε. Μιλάμε για ένα ποσό ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, αφορά κύριες συντάξεις – το τονίζω –, κύριες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, δικαίωμα το οποίο επεκτείνεται όμως και στους συνταξιούχους του Δημοσίου. Συνολικά ωφελημένοι θα είναι λίγο παραπάνω από 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι συμπολίτες μας» τόνισε ο Μητσοτάκης.
Ξεκαθάρισε, ωστόσο, ο πρωθυπουργός πως «με την ίδια όμως ειλικρίνεια και με την ίδια τόλμη που η κυβέρνηση εφάπαξ θα εκταμιεύσει αυτό το ποσό πριν το τέλος του έτους, είμαι υποχρεωμένος να πω ότι η συγκεκριμένη δαπάνη αγγίζει τα όρια των δημοσιονομικών δυνατοτήτων του τόπου. Δεν υπάρχουν λοιπόν περιθώρια για ικανοποίηση πρόσθετων αιτημάτων αυτού του είδους».


Ο Μητσοτάκης μίλησε για «πολιτική επιλογή» και πως «δεν υπάρχουν περιθώρια άλλων παροχών». Όπως είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός, «ενδεχομένως να υπάρχουν αιτιάσεις, πλειοδοσίες, παροτρύνσεις να αυξηθεί αυτό το ποσό ώστε να καλυφθούν δώρα, επικουρικές συντάξεις. Θέλω όμως να απευθυνθώ εδώ πέρα στους συνταξιούχους. Να τους πω ότι η ενίσχυση με ένα εφάπαξ ποσό ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων αποτελεί μία πολιτική επιλογή και θέλω αυτή η απόφαση να εκτιμηθεί, και να εκτιμηθεί λαμβάνοντας υπόψη συνολικά την κατάσταση η οποία βρίσκεται η χώρα. Δεν υπάρχουν περιθώρια άλλων παροχών».

Σενάρια ανασχηματισμού
Στο περιβάλλον αυτό και παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να δώσει την αίσθηση ότι τα πράγματα κυλούν σχετικά ομαλά επανέρχονται στο προσκήνιο τα σενάρια περί ανασχηματισμού, χωρίς ωστόσο να έχει καταστεί σαφές πόσο ευρύς θα είναι και εντέλει τι θα θέλει να σηματοδοτήσει με αυτόν ο Μητσοτάκης.
Τη σχετική συζήτηση περί ανασχηματισμού τροφοδότησε ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης όταν και ρωτήθηκε σχετικά για αυτό το ενδεχόμενο σε συνέντευξή του στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, αφού πρώτα υπενθύμισε ότι αύριο Παρασκευή είναι προγραμματισμένο Υπουργικό Συμβούλιο, μίλησε για ορισμένες διορθωτικές κινήσεις στο κυβερνητικό σχήμα, όπως άλλωστε έχει υποστηρίξει και ο Μητσοτάκης.


«Δεν αναμένουμε κάτι το οποίο θα είναι μεγάλο, θα υπάρξουν αλλαγές που θα έχουν να κάνουν πρωτίστως με τη διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης» είπε ο Γεραπετρίτης. Ενώ αναφερόμενος στον χρόνο που μπορεί να πραγματοποιηθούν οι αλλαγές στην κυβερνητική σύνθεση ο Γεραπετρίτης, αφού υπενθύμισε την κρίση στα ελληνοτουρκικά και τα ανοιχτά ζητήματα που υπάρχουν με την πορεία του τουρισμού, σημείωσε πως «Αύγουστος έρχεται και θα είναι πιο ήρεμα τα πράγματα, είναι προνομία του πρωθυπουργού το πότε θα γίνει», μην αποκλείοντας το ενδεχόμενο η αναδόμηση του κυβερνητικού ρόστερ να γίνει μέσα στον Αύγουστο.