Σχέδιο Μπακογιάννη για την Αθήνα: Ανάπλαση πεζοδρομίων-Ποιες κεντρικές οδοί χάνουν τις μισές λωρίδες

Πρόβα εντατικών πεζοδρομήσεων στο κέντρο της Αθήνας που συζητούνται εδώ και 30 χρόνια, φέρνει η πανδημία. 

Η δημοτική αρχή της πόλης ζητά από την κυβέρνηση να εγκρίνει αποκλεισμό των οχημάτων σε 8 μεγάλους και μικρότερους δρόμους, ολόκληρη την Πλάκα και το Εμπορικό Τρίγωνο ενώ προτείνει την επέκταση των πεζοδρομίων στην Πανεπιστημίου και την κάτω πλευρά της Πλατείας Συντάγματος όπου οι λωρίδες κυκλοφορίας θα μείνουν οι μισές.

Η πρόταση θα συζητηθεί σε έκτακτη συνεδρίασή του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας σήμερα Δευτέρα 11/5. Τα μέτρα μπορούν να εφαρμοσθούν άμεσα με πρόχειρα μέσα όπως ζαρντινιέρες, παγκάκια, καλαθάκια και άλλα από εκείνα που χρησιμοποιούνται όταν κλείνουν δρόμοι προσωρινά.

Στην εισήγησή του προς το Δημοτικό Συμβούλιο, ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης επικαλείται τον γενικότερο σχεδιασμό του για τον «Μεγάλο Αρχαιολογικό Περίπατο» που προχωρά, μετρήσεις για την επίπτωση στην κυκλοφορία αλλά και ορισμένες παρατηρήσεις που έγιναν στην διάρκεια του περιορισμού μετακινήσεων λόγω του κορονοϊού. Δεν κάνει αναφορά στα μέτρα επέκτασης των τραπεζοκαθισμάτων για τα καταστήματα εστίασης αλλά υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει τις ρυθμίσεις της την ερχόμενη Τετάρτη 13 Μαΐου 2020.

Όπως αναφέρεται στην εισήγηση, «οι οδικές μετακινήσεις στην Αθήνα τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020, σημείωσαν δραστική μείωση, η οποία ξεπέρασε το 75% σε σχέση με τα στοιχεία του Φεβρουαρίου». Όμως δεν μειώθηκαν στο ίδιο ποσοστό τα τροχαία ατυχήματα. «Η δυσανάλογη μείωση κυκλοφορίας και ατυχημάτων πιθανώς οφείλεται στην αύξηση των ταχυτήτων μετακίνησης. Δηλαδή τα λιγότερα οχήματα στους δρόμους κινούνταν με μεγαλύτερες ταχύτητες.Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις, εκ των πραγμάτων συμβάλλουν στη μείωση των ταχυτήτων και κατ’ επέκταση στη μείωση των ατυχημάτων, μέτρο που εναρμονίζεται με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Επιπλέον, η εμπειρία του τελευταίου διαστήματος απέδειξε ότι η μειωμένη κυκλοφορία στους δρόμους επέτρεψε την αξιοποίηση του δημόσιου χώρου με τρόπους που δεν είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα (βάδιση, ποδήλατα)», επισημαίνει η εισήγηση του Δημάρχου.

Ετσι, προτείνει μέτρα σε τρεις άξονες: Επέκταση πεζοδρομίων, Οδούς και περιοχές ελεύθερες από ΙΧ, Προώθηση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς-Ποδηλάτων (νέες λεωφορειολωρίδες-ποδηλατόδρομοι). Αναλυτικά:

Μετρό: Πότε φτάνει στον Πειραιά – Τι γίνεται με τη γραμμή 4, Πετρούπολη-Λυκόβρυση σε σχήμα U

Οδός Πανεπιστημίου
Από τη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας έως την οδό Πατησίων, θα δημιουργηθεί νέος επιπλέον χώρος για πεζούς και ποδηλάτες, πλάτους 3 λωρίδων κυκλοφορίας (9 μέτρα επιπλέον πλάτος πεζοδρομίου) σε όλο το μήκος της οδού Πανεπιστημίου. Στη νέα κατάσταση θα παραμείνουν 2 λωρίδες ελεύθερες για όλα τα οχήματα και μία αποκλειστική λωρίδα για τα λεωφορεία (λεωφορειολωρίδα μήκους 1.050 μέτρων παράλληλης ροής που θα εξυπηρετεί 26 γραμμές). Η λεωφορειολωρίδα αντίθετης ροής που υπήρχε έως σήμερα καταργείται και οι γραμμές που εξυπηρετούσε μεταφέρονται σε νέα λεωφορειολωρίδα στην οδό Ακαδημίας. Σε όλο το μήκος του νέου πεζοδρομίου, θα δημιουργηθεί ειδική ζώνη κυκλοφορίας δύο κατευθύνσεων για ποδήλατα.

Πλατεία Συντάγματος
Επεκτείνονται τα πεζοδρόμια στο οδικό τμήμα που συνδέει την οδό Σταδίου (διασταύρωση με οδό Καραγιώργη Σερβίας) με την οδό Φιλελλήνων (διασταύρωση με οδό Μητροπόλεως) και δημιουργείται νέος επιπλέον χώρος για πεζούς στη δεξιά πλευρά της κατεύθυνσης κυκλοφορίας. Παραμένουν 3 λωρίδες κυκλοφορίας ελεύθερες για όλα τα οχήματα και 1 λωρίδα κυκλοφορίας για αποκλειστική κίνηση των λεωφορείων. Στο τμήμα ανάμεσα στις οδούς Ερμού και Μητροπόλεως, θα δημιουργηθεί εσοχή για στάση λεωφορείων πλάτους μίας λωρίδας κυκλοφορίας.

Οδοί χωρίς ΙΧ
Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας στο σύνολό της από τη Λεωφόρο Αμαλίας έως τη Λεωφόρο Βασ. Κωνσταντίνου, συνολικού μήκους 700μ.
Οδός Ηρώδου Αττικού στο σύνολό της από τη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας έως τη Λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου, συνολικού μήκους 630μ.
Οδός Αθηνάς στο σύνολό της, από την Πλατεία Ομονοίας έως την Πλατεία Μοναστηρακίου, συνολικού μήκους 800μ.
Οδός Ερμού στο τμήμα από την Οδό Αιόλου έως την πλατεία Αγίων Ασωμάτων, συνολικού μήκους 540μ.
Οδός Μητροπόλεως στο σύνολό της από την οδό Φιλελλήνων έως την Οδό Αιόλου συνολικού μήκους 600μ.
Οδός Αιόλου στο τμήμα από την οδό Μητροπόλεως έως την οδό Ερμού συνολικού μήκους 40μ.
Οδός Ρήγα Φεραίου (μεταξύ Βιβλιοθήκης και Πανεπιστημίου Αθηνών) στο σύνολό της από την οδό Πανεπιστημίου έως την οδό Ακαδημίας, συνολικού μήκους 110μ.
Οδός Σίνα στο τμήμα από την οδό Πανεπιστημίου έως την οδό Ακαδημίας, συνολικού μήκους 150μ.. Παραμένει λεωφορειόδρομος, αλλά αλλάζει η κατεύθυνση κυκλοφορίας, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις νέες διαδρομές των λεωφορειακών γραμμών.

Περιοχές ελεύθερες από Ι.Χ.
Το Εμπορικό Τρίγωνο της Αθήνας, που περικλείεται από τις οδούς Αθηνάς – Πλατεία Ομονοίας – Σταδίου – Πλατεία Συντάγματος – Μητροπόλεως

Η Πλάκα που περικλείεται από τις οδούς Μητροπόλεως – Ερμού – Αγίων Ασωμάτων – Αποστόλου Παύλου – Διονυσίου Αρεοπαγίτου – Λεωφόρο Βασιλίσσης Αμαλίας – Φιλελλήνων

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στις οδούς και περιοχές ελεύθερες από τα Ι.Χ.
Στις περιοχές και τις οδούς που κλείνουν για τα ΙΧ, θα έχουν πρόσβαση μόνον: Τα οχήματα των Δημόσιων Μεταφορών Οχήματα έκτακτης ανάγκης Οχήματα τροφοδοσίας Απορριμματοφόρα Οχήματα εξυπηρέτησης δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (ΟΚΩ) Οχήματα που κατευθύνονται στους χώρους στάθμευσης Οχήματα εξυπηρέτησης κατοίκων Οχήματα εξυπηρέτησης ξενοδοχείων. Υπό προϋποθέσεις, θα δίνεται και η δυνατότητα εισόδου στην περιοχή σε επιβατικά Ι.Χ. με ειδική άδεια κατόπιν πρόσκλησης.

Κάπου εδώ, η εισήγηση κάνει λόγο για έλεγχο της πρόσβασης με αυτόματο ψηφιακό σύστημα, θυμίζοντας τις βυθιζόμενες μπάρες που είχε τοποθετήσει στην δεκαετία του ΄90 ο τότε δήμαρχος Δημήτρης Αβραμόπουλος.

Κυκλοφορία ταξί
Σχετικά με την κυκλοφορία και στάση των ταξί, η είσοδος τόσο στο Εμπορικό Τρίγωνο όσο και στην περιοχή της Πλάκας, θα πραγματοποιείται μετά από κλήση επιβάτη μόνο για αποβίβαση και επιβίβαση. Παράλληλα, θα επιτρέπεται στα ταξί η δεξιά στροφή από Όθωνος προς Βασιλίσσης Αμαλίας σε όλο το μήκος της λεωφορειολωρίδας. Επιπλέον, θα δημιουργηθούν ειδικοί χώροι αναμονής ταξί σε κεντρικά σημεία των εν λόγω περιοχών, αναφέρει η εισήγηση

Λεωφορειολωρίδες
Με στόχο την ταχύτερη διέλευση λεωφορείων και τρόλεϊ, δημιουργούνται λωρίδες αποκλειστικής κυκλοφορίας στις οδούς Πανεπιστημίου όπου διέρχονται 26 γραμμές του ΟΑΣΑ, Ακαδημίας (17-24 γραμμές), Σύνταγμα-Φιλελλήνων (14-19 γραμμές) και στην Βασ.Σοφίας (6 γραμμές) όπου, μάλιστα, η λωρίδα δημιουργείται στο αριστερό άκρο για να διευκολύνει και την στροφή. Επίσης στις οδούς:

Αθηνάς, από την Πλατεία Ομονοίας έως την Πλατεία Μοναστηρακίου, συνολικού μήκους 800μ. (3/6 γραμμές ανά κατεύθυνση)
Ερμού, από την Πλατεία Μοναστηρακίου έως την Πλατεία Αγίων Ασωμάτων, μήκους 440μ. (6 γραμμές)
Μητροπόλεως και Αιόλου – Ερμού έως Πλατεία Μοναστηρακίου), συνολικού μήκους 740μ. (3 γραμμές)
Στην εισήγηση δεν γίνεται λόγος για το κόστος της προσωρινής αυτής παρέμβασης αλλά επισημαίνει ότι:

Τα μέτρα θα υλοποιηθούν πιλοτικά και θα δοκιμαστούν στην πράξη, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής τους. Μέσα από την εμπειρία της πιλοτικής εφαρμογής, θα αξιολογηθεί ρεαλιστικά ο πραγματικός αντίκτυπος στη ζωή και τη λειτουργία της πόλης.
Για την ομαλή υλοποίηση και την αποτελεσματική εφαρμογή των ρυθμίσεων θα συγκροτηθεί διαπαραταξιακή επιτροπή.
Για τη διαφανή αξιολόγηση των ρυθμίσεων, ο Δήμος Αθηναίων προτίθεται να αναρτήσει ηλεκτρονικό σύστημα διαβούλευσης..
Η εφαρμογή των τελικών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και η υλοποίηση των μόνιμων έργων, θα απαιτήσει την σύνταξη Ειδικού Χωρικού Σχεδίου και της συνοδής Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων η οποία και θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και το αποτέλεσμα αυτής θα σηματοδοτήσει την θεσμική έναρξη της εμβληματικής παρέμβασης του «Μεγάλου Αρχαιολογικού Περιπάτου».
Ο «μεγάλος περίπατος» που σχεδιάζει ο Κώστας Μπακογιάννης
Η πεζοδρόμηση μεγάλων οδικών αξόνων που περιβάλλουν χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Αθήνα είναι ιδέα που συζητείται πριν ακόμη την δεκαετία του ’80 και υλοποιήθηκε εν μέρει με τον μεγάλο πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου-Αποστόλου Παύλου και άλλες παρεμβάσεις ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων 2004.

Στην πρόταση του Δημάρχου Κώστα Μπακογιάννη για τον «Μεγάλο Αρχαιολογικό Περίπατο» περιλαμβάνονται:

Η συντήρηση και αναβάθμιση της πλατείας Ομονοίας, η οποία αναμένεται να ανοίξει για την πόλη και τους δημότες της στις επόμενες μέρες.
Μεγάλης κλίμακας αναβάθμιση στην Πανεπιστημίου με διαπλάτυνση πεζοδρομίου. Με την παρέμβαση αυτή αναδεικνύεται η «Τριλογία» (Εθνική Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Αθηνών) και οι γύρω οδοί.
Βελτιώσεις στην Πατησίων στο τμήμα Ομόνοια – Αρχαιολογικό Μουσείο. Η εν λόγω ανάπλαση θα αποδώσει περίπου 7.000m2 στο δημόσιο χώρο.
Πεζοδρόμηση της Β. Όλγας, η οποία προβλέπει την ενοποίηση του Ζαππείου με τον Ναό Ολυμπίου Διός, τη σύνδεση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου με το Στάδιο και τον λόφο του Αρδηττού, με διατήρηση της υφιστάμενης χάραξης του τραμ. Με την πεζοδρόμηση της Β. Όλγας θα αποδοθούν περίπου 10.500m2, νέου κοινόχρηστου χώρου.
Η Ηρώδου Αττικού μπροστά από το κυβερνητικό και προεδρικό μέγαρο μετατρέπεται σε οδό ελεύθερη από Ι.Χ., με συνολική ανάπλαση και αναβάθμιση της. Ενδεχόμενη ανάπλαση θα αποδώσει περίπου 5.000m2 στον δημόσιο χώρο.
Για την Αθηνάς και το κάτω τμήμα της Ερμού, σχεδιάζεται η μετατροπή σε οδό ελεύθερη από Ι.Χ.. Ενδεχόμενη ανάπλαση των δύο οδών θα αποδώσει περίπου 13.400m2 στον δημόσιο χώρο.
Βαρβάκειος Αγορά. Στο πλαίσιο της ανάδειξης κεντρικών σημείων της πόλης σχεδιάζεται η ριζική ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής της Βαρβακείου Αγοράς με λειτουργική ενοποίηση των δύο αγορών και ενίσχυση του υπερτοπικού τους ρόλου.
Σύνταγμα: Σχεδιάζεται η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων στην κάτω πλευρά της Πλατείας Συντάγματος για την δημιουργία ενός νέου κοινόχρηστου χώρου στην καρδιά της πόλης. Με τη συγκεκριμένη διαπλάτυνση θα αποδοθούν περίπου 1300m2 στον δημόσιο χώρο.
Πλατεία Θεάτρου – Πλατεία Δικαιοσύνης – Πλατεία Κοραή: Δρομολογούνται σημαντικές τοπικές παρεμβάσεις για την ανάπλαση των τριών αυτών Πλατειών που θα αποτελέσουν καταλύτη στη βελτίωση των κατά τόπου περιοχών.

Συνολικά οι αναπλάσεις, όπως αναφέρει η εισήγηση του Δημάρχου Αθηναίων, «υιοθετούν τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, θα έχουν ως προτεραιότητα τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, την καινοτόμο διαχείριση των όμβριων υδάτων, τη βελτίωση του βαδίσματος και την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου». Ως προς το ερώτημα γιατί είναι απαραίτητος ένας «Μεγάλος Περίπατος», η εισήγηση δίνει μια σειρά από λόγους:

Γιατί οδηγεί εκεί που ξεκίνησε να χτυπά και συνεχίζει αιώνες μετά να χτυπά η καρδιά της πόλης μας. Γιατί ξεκινάει από την Ακρόπολη, τους Στύλους Ολυμπίου Διός, το Ζάππειο, το Καλλιμάρμαρο για να ανέβει στο Αρχαιολογικό Μουσείο και να γυρίσει στον Κεραμεικό, θυμίζοντάς μας την διαδρομή για την Ακαδημία Πλάτωνος, έχοντας αγκαλιάσει σε αυτή την διαδρομή 25 μεγάλα μουσεία και χώρους πολιτισμού. Γιατί στην Ακρόπολη φτάνουν ετησίως 3 εκ. επισκέπτες, μόνο 500 χιλ επισκέπτονται το Ολυμπιείο, την αρχαία Αγορά και το Αρχαιολογικό Μουσείο, 200 χιλ τη Βιβλιοθήκη Αδριανού και το Μουσείο Μπενάκη, 100 χιλ τον Κεραμεικό, 50 χιλ το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, 30 χιλ το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, 20 χιλ το Νομισματικό και την Εθνική Πινακοθήκη, 10 χιλ το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και μόλις 5 χιλ το Μουσείο Κανελλόπουλου και το Επιγραφικό Αθηνών

Γιατί ο Μεγάλος Περίπατος θα φέρει επισκέπτες στις 7 γειτονιές της Αθήνας, με τα όμορφα διατηρητέα τους και τις χιλιάδες επιχειρήσεις. Γιατί ο Μεγάλος Περίπατος θα είναι μια αφορμή να περπατήσουμε όλη την πόλη, να ζωντανέψουμε και να βελτιώσουμε τον δημόσιο χώρο και να θυμηθούμε ότι το δικαίωμα να βαδίζουμε χωρίς εμπόδια είναι δικαίωμα όλων, δεδομένου ότι με τα έργα του Μεγάλου Περιπάτου κερδίζουμε περίπου 50.000 τετραγωνικά για τους πεζούς. Γιατί ο Μεγάλος Περίπατος μας οδηγεί να περπατήσουμε στους λόφους και στα μεγάλα πάρκα μας (Φιλοπάππου, Εθνικός Κήπος και Πεδίο του Άρεως)

Τι συμβαίνει σε άλλες μεγαλουπόλεις λόγω κορονοϊού
Ο Δήμος Αθηναίων παραθέτει σειρά μέτρων που έλαβαν μεγαλουπόλεις ανά τον κόσμο όπως το Μιλάνο, το Δουβλίνο, οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, η Νέα Υόρκη, η Πόλη του Μεξικού, οι οποίες εκμεταλλεύονται «το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιξε εν μέσω της πανδημίας, προκειμένου να εφαρμόσουν ανάλογα μέτρα κυκλοφοριακών παρεμβάσεων». Κοινός στόχος αυτής της πρακτικής είναι η απόδοση περισσότερου χώρου στους πολίτες για την τήρηση των κοινωνικών αποστάσεων. Ενδεικτικά αναφέρονται:

Μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 km/h και διεύρυνση των ποδηλατοδρόμων με προσωρινή σήμανση και ελαφριά προστατευτικά στις Βρυξέλλες
Δημιουργία ποδηλατοδρόμων, διαπλάτυνση πεζοδρομίων και δρόμων με προτεραιότητα στους πεζούς και ποδηλατιστές στο Μιλάνο
Αύξηση του χρόνου πράσινης σηματοδότησης για πεζούς και ποδήλατα στις Βρυξέλλες / Αυτόματοι σηματοδότες για πεζούς και ποδήλατα, χωρίς πάτημα κουμπιού στις Βρυξέλλες
Μείωση του ορίου ταχύτητας από 50km/h σε 30km/h στις πόλεις τις Ιρλανδίας
Διεύρυνση του πλάτους των ποδηλατοδρόμων στο Βερολίνο

Δημιουργία συνολικού μήκους 650 χιλιομέτρων προσωρινών και μόνιμων ποδηλατοδρόμων στο Παρίσι
Μείωση του ορίου ταχύτητας στα 20-30 km/h σε κομβικές περιοχές που υπάρχουν ευάλωτοι χρήστες στο Τορίνο
Μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 km/h σε κεντρικές αρτηρίες στη Βαρκελώνη
Μετατροπή πολυσύχναστων δρόμων στο κέντρο της πόλης σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας με μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30km/h στο Σαν Φρανσίσκο
Τετραπλασιασμός του δικτύου ποδηλατοδρόμων στην Πόλη του Μεξικού
Αντικατάσταση λωρίδων μηχανοκίνητης κυκλοφορίας με νέες έκτακτης ανάγκης λωρίδες ποδηλάτων, χρησιμοποιώντας προσωρινούς κώνους στην Μπογκοτά
Αποκλεισμός αυτοκινήτων σε ευρεία περιοχή του κέντρου στο Βανκούβερ.

Πηγή: ethnos.gr