Δέκα χρόνια από το «ολοκαύτωμα» της Ηλείας

Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν χθες από τη φονική πυρκαγιά της Ηλείας με τους 44 νεκρούς, που συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη.


Δέκα χρόνια μετά οι μνήμες του 2007 παραμένουν εφιαλτικές και οι εικόνες εξακολουθούν να συγκλονίζουν. Πρόκειται για τη φονικότερη πυρκαγιά των τελευταίων 40 ετών στην ελληνική επικράτεια και μια από τις πιο μελανές σελίδες στη σύγχρονη ιστορία του τόπου.

Ήταν 24 Αυγούστου 2007 όταν όλη η Ελλάδα παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα την εθνική τραγωδία. Όλα ξεκίνησαν στις 14.30 το μεσημέρι της αποφράδας εκείνης αυγουστιάτικης ημέρας. Ο ήλιος έκαιγε με τον υδράργυρο να ξεπερνάει τους 40 βαθμούς Κελσίου. Μια ηλικιωμένη γυναίκα έκανε το μοιραίο λάθος να βράσει κόλλυβα με πετρογκάζ στην αυλή του σπιτιού της στο οικισμό Παλαιοχώρι, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Μάκιστο του Δήμου Ζαχάρως.

Άγνωστο πως ξέσπασε φωτιά, η οποία μέσα σε ελάχιστα λεπτά έλαβε εφιαλτικές διαστάσεις. Οι πύρινες γλώσσες απλώθηκαν παντού, καίγοντας ό, τι βρουν στο διάβα τους.

Μάκιστος και Αρτέμιδα ήταν τα πρώτα χωριά που η πυρκαγιά  συνάντησε στο πέρασμά της, κάνοντας τα πάντα στάχτη και αποκαΐδια.  Μισή ώρα αργότερα στη μαρτυρική στροφή της Αρτέμιδας γράφτηκε η μεγαλύτερη τραγωδία.  24 άνθρωποι ανάμεσά τους, μικρά παιδιά και 3 πυροσβέστες εγκλωβίστηκαν στην προσπάθειά τους να φύγουν από το φλεγόμενο χωριό και βρήκαν μαρτυρικό θάνατο.

Η κόλαση της φωτιάς, όμως, συνέχισε το ολέθριο έργο της. Σειρά πήρε η Ζαχάρω και το πανέμορφο πευκοδάσος του Καΐάφα.  H οικολογική καταστροφή ήταν ανυπολόγιστη.

Τα μέτωπα ξεπηδούσαν το ένα μετά το άλλο σε Θίνες Βαρθολομιού, Γεράκι Αμαλιάδας, Σέκουλα. Σε λιγότερο από τρεις ώρες οι πυρκαγιές ενώθηκαν σε μια. Μέχρι το βράδυ ολόκληρη η Ηλεία είχε τυλιχθεί στις φλόγες.

Δύο ημέρες μετά ο άνεμος άλλαξε φορά. Η φωτιά, αφού πέρασε πρώτα από τα χωριά Καυκανιά, Πελόπιο και Πλάτανο, έφτασε στην Αρχαία Ολυμπία, πλησιάζοντας απειλητικά το θησαυρό της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα συστήματα πυρόσβεσης τέθηκε εκτός λειτουργίας λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και ο ιστορικός Κρόνιος Λόφος έγινε στάχτη. Οι φλόγες διαμέσου του Αρχαίου Σταδίου έφτασαν μια ανάσα από το Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο Ερμής του Πραξιτέλους, η Νίκη του Παιωνίου, τα αετώματα του ναού του Δία, σώθηκαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.

Ο απολογισμός, ωστόσο, ήταν τραγικός. Συνολικά 44 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 147 χωριά κάηκαν, 30.000 ζώα απανθρακώθηκαν, 870.000 στρέμματα δάσους και 230.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων έγιναν κάρβουνο.

Περισσότερα από 180 σπίτια  κάηκαν ολοσχερώς και άλλα 350 περίπου υπέστησαν σοβαρές ζημιές μαζί με πάνω από 500 αγροικίες, στάβλους και αποθήκες.

Τέσσερις άνθρωποι καταδικάστηκαν αμετάκλητα την
πύρινη κόλαση της Ζαχάρως, που βύθισε στο πένθος όλη τη χώρα.

Πρόκειται για την κάτοικο Παλαιοχωρίου Σοφία Νικολοπούλου που άθελά της άναψε τη μοιραία φωτιά,
τον πρώην Νομάρχη Ηλείας Χαράλαμπο Καφύρα,
τον τότε δήμαρχο Ζαχάρως Πανταζή Χρονόπουλο και τον πυροφύλακα Παναγιώτη Τσούρα.

Όλοι τους κρίθηκαν ένοχοι αλλά κανείς τους δεν οδηγήθηκε στη φυλακή, καθώς οι πράξεις που τους βάραιναν ήταν πλημμεληματικού χαρακτήρα.

Δέκα χρόνια μετά, πάντως, η κατακαμένη περιοχή στέκεται και πάλι στα πόδια της. Τα βουνά πρασίνισαν ξανά, τα σπίτια χτίστηκαν από την αρχή, η ζωή ξανακυλά πλέον ομαλά και τίποτα δεν θυμίζει το απέραντο μαύρο του 2007.

Τίποτα, όμως, δεν μπορεί να σβήσει τις αδυσώπητες μνήμες των κατοίκων της Ηλείας που έζησαν τον εφιάλτη, χάνοντας τους δικούς τους ανθρώπους και τις περιουσίες τους.

Τα 14 εκκλησάκια στην μοιραία στροφή του δρόμου που έγινε τόπος μαρτυρίου για 24 ανθρώπους στέκουν εκεί για να υπενθυμίζουν το μέγεθος της τραγωδίας.

Όπως και η επιγραφή «Remember Cyprus» (μτφ. Θυμηθείτε την Κύπρο)  στη νεόκτιστη πλατεία της Αρτέμιδας προς τιμήν της Κυπριακής Δημοκρατίας που συνέβαλε τα μέγιστα στην ανοικοδόμηση του χωριού μαζί με Έλληνες επιχειρηματίες.

Τα δένδρα ξαναβγήκαν και η Ζαχάρω ξαναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες της, όμως τα 44 θύματα δεν θα γυρίσουν πίσω και η 24η Αυγούστου θα είναι πάντα μια ημέρα απέραντης θλίψης όχι μόνο για την Ηλεία αλλά για όλη την Ελλάδα.

πηγή