Άννα Παναγιωτοπούλου: «Πρώτη φορά πήγα να ψωνίσω σε σούπερ-μάρκετ στην Τήνο»

Το μεγάλο τηλεοπτικό κοινό λάτρεψε την Άννα Παναγιωτοπούλου και τη συρτή ξεκαρδιστική φωνή της από πετυχημένες σειρές όπως η «Μαντάμ Σουσού», «Οι τρεις Χάριτες» και «Ντόλτσε Βίτα». 


Το θεατρόφιλο κοινό την παρακολουθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, οι παλιότεροι τουλάχιστον, με τις θρυλικές πια παραστάσεις των «παιδιών» του Ελεύθερου Θεάτρου και της Ελεύθερης Σκηνής.

Τότε που μια παρέα νέων ηθοποιών αναβάθμισαν την επιθεώρηση εισάγοντας ένα νέου είδους χιούμορ, περισσότερο απενοχοποιημένο και πολιτικά τολμηρότερο, που δεν χαριζόταν στο βολεμένο και εφησυχασμένο κοινό που έτρεχε να τους δει. Τα χρόνια πέρασαν, με πολύ γέλιο και πολλή δουλειά για την υπέροχη αυτήν κωμική ηθοποιό, κι εκεί που μόλις είχε αποτραβηχτεί στην Τήνο να ξεκουραστεί, η οικονομική κρίση την έφερε πίσω στην Αθήνα και, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, σε ένα καλοκαιρινό θέατρο. Έτσι, πρωταγωνιστεί στο «Ωχ! Τι κόσμος γιαγιά!» του Μπάρι Κιφ, στο «Λαμπέτη», ενώ ετοιμάζεται για την εμβληματική «Τρελή του Σαγιώ» του Ζιροντού, τον χειμώνα, στο Εθνικό Θέατρο.

Το «Ωχ! Τι κόσμος γιαγιά!» είναι έργο για γιαγιάδες και εγγόνια;
Καμία σχέση. Είναι ένα έργο που αφορά τη διαφθορά όλων των κοινωνικών τάξεων, από τον λούμπεν μέχρι τον αστυνομικό, τον γιατρό, τον δημοσιογράφο και τον υπουργό. Μια μαύρη κωμωδία με τραγικές διαστάσεις γραμμένη το 1600 περίπου, την οποία διασκεύασε ο Κιφ το ’80, αλλά η Θάτσερ απαγόρευσε ως επικίνδυνη. Πρόσφατα ξαναπαίχτηκε στο Λονδίνο και τώρα εμείς το παίζουμε εδώ.

Δηλαδή το έργο μιλάει για τη διαχρονική αξία της διαφθοράς.
Η οποία καλά κρατεί από το 1600 τουλάχιστον. Η διαφθορά είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Κι ενώ δεν είναι διασκευή και δεν υπάρχει πουθενά η Ελλάδα, είναι σαφές ότι αυτά που συμβαίνουν μέσα στο έργο συνέβαιναν παντού και πάντα. Το μόνο αισιόδοξο εδώ, είναι ότι την πατάνε όλοι.

Στη ζωή δεν την πατάνε όλοι;
Όχι βέβαια. Οι άρχοντες της διαφθοράς δεν την πατάνε, γιατί έτσι κι αλλιώς από ψηλά ξεκινάει αυτό, όχι από τα χαμηλά. Η εξουσία το ξεκινάει και μετά πάει σε όλα τα άλλα επίπεδα.

Αυτοί δεν είναι άνθρωποι σαν όλους τους υπόλοιπους;
Είναι άνθρωποι που έχουν εξουσία και η εξουσία διαφθείρει. Το πιστεύω αυτό ακράδαντα. Αυτό λοιπόν περνάει και στα άλλα στρώματα, που παίρνουν το μάθημά τους από την εξουσία. Δεν ξέρουν πώς να αντεπεξέλθουν αλλιώς και κάνουν κι αυτοί κομπίνες. Πάντα με το μοντέλο του «άρχοντα» μπροστά. Εγώ μεγάλωσα σε μια οικογένεια που είχε και τα δύο σκέλη.

Ο παππούς μου από τον πατέρα ήταν φεουδάρχης και ο παππούς από την πλευρά της μητέρας μου ένας αριστερός φαρμακοποιός που σπούδαζε τα παιδιά του. Τα έζησα και τα δύο, και με μεγάλη ψυχραιμία επέλεξα πού ανήκω. Είπα ότι εγώ δεν θέλω να ανήκω στην άρχουσα τάξη, ότι δεν θέλω να περπατάω στο χωριό και τα παιδιά να μου βγάζουν το καπέλο. Ήθελα να ζω με τα παιδιά της γειτονιάς μου φυσιολογικά. Από ένστικτο βεβαίως το αποφάσισα αυτό, αλλά το θεωρούσα καλό.

Λες ότι οι «άρχοντες» δεν την πατάνε ποτέ. Δεν είναι απόλυτο αυτό;
Τίποτα δεν είναι απόλυτο στη ζωή. Ουσιαστικά, η εξουσία δεν χάνει ποτέ, βρίσκει πάντα τρόπο να τη σκαπουλάρει. Και σήμερα στην ελληνική πραγματικότητα, όλοι αυτοί θα τη σκαπουλάρουν, είμαι σίγουρη γι’ αυτό.
Βρέθηκαν μερικά εξιλαστήρια θύματα, γιατί στο σημείο που είχαν φτάσει τα πράγματα έπρεπε κάτι να συμβεί για να μην τους βάλουν μπουρλότο.

Δηλαδή η ευρύτερη κοινωνία δεν έχει μερίδιο ευθύνης;
Πώς μπορεί να έχει ευθύνη η ευρύτερη κοινωνία όταν άγεται και φέρεται; Από παιδί θυμάμαι το «ψηφίστε με να σας διορίσω».
Γιατί να μην πει κανείς ότι και η άλλη πλευρά «εκβιάζει» για να κερδίσει έναν διορισμό ;
Και δεν θα ψήφιζαν κανέναν; Αυτό δεν μπορεί να ξεκινάει από τον λαό. Αυτό ξεκίνησε εκβιαστικά από τους πολιτικούς και τους κομματάρχες που έταζαν διάφορα.

Απευθυνόμενοι σε ενήλικες…
Έναν αμόρφωτο ενήλικα που πεινάει δεν του ζητάς ευθύνες. Σου λέει, αυτός κερδίζει, θα πάω κι εγώ να πάρω κάτι.

Οπότε καμία ευθύνη σε κανέναν παρά μόνο σε ελάχιστους; Έτσι ερμηνεύεις την περίπτωσή μας;
Πιστεύω ότι οι Έλληνες είναι ένας λαός που δεν έζησε την Αναγέννηση, που δεν μορφώθηκε ποτέ και που δεν απέκτησε εθνική συνείδηση ποτέ. Όταν έγινε η Επανάσταση, δεν υπήρχε Ελλάδα και κάποιοι ξένοι καθόριζαν τα πράγματα. Είτε βασιλιάδες είτε νονοί απ’ έξω. Είναι μια χώρα που δεν είχε ποτέ της αυτονομία κι έτσι δεν απέκτησε ποτέ πολιτική συνείδηση.

Εσύ έχεις μια αριστερή συνείδηση. Είναι διαφορετική η δική σου οπτική γωνία από της πλειονότητας;
Όταν έγινε ο εμφύλιος, σε κάτι πίστευαν οι άνθρωποι. Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, είπα – και ήμουν κομμουνίστρια ως νέος άνθρωπος –, σκέψου να μην είχε γίνει η Συμφωνία της Βάρκιζας και να ήμασταν υπό την επιρροή τους! Το πρώτο μου σοκ ήταν ήδη από το ’68 που μπήκαν στην Τσεχοσλοβακία. Πώς γλιτώσαμε από αυτό το πράγμα; Γιατί όλο αυτό ξεκίνησε από μια ιδεολογία εξαιρετικής ευφυΐας και η εξουσία το κατέστρεψε κι εκεί.

Τι σε έκανε λοιπόν να παραμένεις στον αριστερό χώρο;
Να πούμε καλύτερα «προοδευτικό». Για πάρα πολλά χρόνια δεν ψήφιζα. Ψήφισα πέρυσι και δήλωσα και τι ψήφισα. Αισθάνθηκα ότι με τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ θα ήταν μια κατάσταση πιο ανθρώπινη. Κάτι θα πρόσφεραν στη Βουλή μέσα.

Απογοητεύτηκες όταν συμπορεύτηκε με τη Ν.Δ.;
Όχι ιδιαίτερα, ούτε τώρα που έφυγε. Η απογοήτευσή μου είναι μεγαλύτερη.

Νιώθεις ότι η Ελλάδα έχει άλλες επιλογές;
Όχι, δεν νιώθω να έχει επιλογές. Πιστεύω ότι πιθανόν να μπορούσε να έχει. Αλλά το θέμα είναι ότι δεν έχουμε συνείδηση της χώρας που ζούμε. Δεν την ξέρουμε και την έχουμε κατακρεουργήσει από μόνοι μας για μικροσυμφέροντα. Το βλέπεις αυτό όπου κι αν πας, ότι είναι μια χώρα ζηλευτή. Την έχω γυρίσει όλη λόγω θεάτρου αλλά και τουριστικά και έχω διαπιστώσει την απίστευτη ομορφιά της. Είναι και Ιταλία και Ελβετία και Ισπανία μαζί. Κυκλάδες δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο. Αυτό το πράγμα δεν το σεβαστήκαμε εμείς οι ίδιοι, και δεν το σεβαστήκαμε γιατί δεν έχουμε συνείδηση. Λόγω ατομικών μικροσυμφερόντων και λόγω έλλειψης παιδείας. Γιατί θα ήταν μεγάλο συμφέρον να κρατήσεις τη Μύκονο στα επίπεδα που ήταν όταν ξεκίνησε να πηγαίνει τουρισμός.

Κι εσύ επιμένεις να μην αποδίδεις ευθύνες…
Αποδίδω τις ευθύνες που τους αναλογούν. Αλλά ένας άνθρωπος από μόνος του δεν μπορεί να σκεφτεί «ας μη βγάλω λεφτά, ας κρατήσω τον τόπο καθαρό». Στην Τήνο, ας πούμε, όπου ζω μεγάλο μέρος της ζωής μου, κάνουν οι πάντες ανακύκλωση. Τα κατεβάζουν τα σκουπίδια τους από το χωριό τους στη Χώρα για ανακύκλωση.

Ας μιλήσουμε λίγο και για καλλιτεχνικά. Εδώ και πολλά χρόνια είχαν πάψει να υπάρχουν καλοκαιρινά θέατρα. Γιατί;
Ο κόσμος ξέμαθε. Αφού έκλεισαν όλα τα καλοκαιρινά, τώρα τα απαγορεύουν. Κανείς δεν ξέρει γιατί. Χρόνια πριν, έκλεισαν το θέατρο «Αλίκη» στο Πεδίο του Άρεως. Γιατί το έκλεισαν; Τώρα είναι μες στη σύριγγα όπως και το Άλσος Παγκρατίου. Του είχα πει του Τρίτση: «Βλέπεις να συνωστίζεται ο κόσμος στα άλση, να μη χωράει; 

Τι σας πείραζε ένα θέατρο που πήγαινε ο κόσμος να ανασάνει, να πιει ένα ποτό και να δει μια παράσταση;». Ζούσαμε μέσα στα πάρκα και τώρα δεν τολμάμε να περάσουμε.

Είναι παραλογισμός. Σε όλη την Ευρώπη και στην Αμερική τα πάρκα είναι λειτουργικά. Τρώνε, πίνουν, βλέπουν θέατρο, κάνουν οτιδήποτε. Δεν είναι για να πηγαίνουν πέρα - δώθε και να διψάνε.

Επέστρεψες λοιπόν σε καλοκαιρινό θέατρο. Ήταν οικονομικοί οι λόγοι;
Βέβαια, γιατί όχι; Είχα αποφασίσει να δουλεύω έξι μήνες και έξι μήνες να κάθομαι. Κουράστηκα, και μεγάλωσα. Μια ζωή δούλευα χειμώνα - καλοκαίρι. Είχα αποφασίσει ότι έτσι θα ζούσα από ’δώ και πέρα. Μοιράζοντας τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Τήνου. Αυτό δεν μπορώ να το κάνω πια. Δούλευα συμβασιούχος στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, μας έδιωξαν. Μετά μου έκοψαν τη σύνταξη στο μισό. Πώς θα ζήσω;,

Από το θέατρο μόνο προφανώς δεν γίνεται…
Το επάγγελμά μας πάσχει όπως όλα. Και στο θέατρο δεν βλέπεις πουθενά παραστάσεις με περισσότερους από δέκα ηθοποιούς. Δεν υπάρχει θίασος με διανομή μεγαλύτερη από επτά - οκτώ ηθοποιούς. Και το ότι δεν υπάρχει πια τηλεόραση είναι και αυτό μια ακόμα πληγή.

Ξεκίνησες στην Ελλάδα της δικτατορίας, μια παρέα παιδιών που κάνατε «αντίσταση» με το Ελεύθερο Θέατρο. Σου λείπει κάτι από εκείνη την εποχή;
Δεν θα το ’λέγα ότι μου λείπει. Ήταν μια κίνηση που μόνο ένας νέος άνθρωπος μπορεί να κάνει. Μόνο ως νέος μπορείς να ζήσεις έτσι. Τώρα έχω μεγαλώσει και είμαι από τους λίγους ανθρώπους που δεν παραπονιέται ότι έχει μεγαλώσει, γιατί είμαι συμφιλιωμένη με αυτό. Δεν έχω πάει να φτιάξω τη μούρη μου για να φαίνομαι πιο νέα αφού είμαι όσο είμαι και δεν είμαι δυστυχής με αυτό.

Θα παίξεις άλλωστε και έναν ρόλο εμβληματικό για το Εθνικό, την «Τρελή του Σαγιώ», που πρόκειται για μια «τρελόγρια»…
Το σκεφτόμασταν με τον Ζούλια δέκα χρόνια, και με πήρε ο Χατζάκης και με ρώτησε αν θέλω να το κάνω. 
Είναι καταπληκτικό!,

Το νιώθεις ως τιμή που θα παίξεις στο Εθνικό;
Όχι, δεν το νιώθω σαν τιμή, αλλά σαν κάτι που είναι πολύ ευχάριστο. Μου αρέσει γιατί εκεί πρωτοέπαιξα. Στην Κεντρική Σκηνή έδωσα τις εξετάσεις μου, κι αυτό με συγκινεί πολύ, αλλά τιμή δεν το θεωρώ. Έχει παίξει πάρα πολύς κόσμος, κι έτσι πρέπει να είναι το Εθνικό, ένα ανοικτό θέατρο.

Σε ενοχλούσε το Εθνικό του Χουβαρδά;
Καταρχήν, δεν με ενοχλεί κανένα θέατρο. Δεν μπορεί όμως το Εθνικό να είναι το θέατρο μιας παρέας και να παίζουν μόνο αυτοί οι συγκεκριμένοι. Υπάρχουν πάρα πολλοί ηθοποιοί, που δεν μπορεί να μην έχουν πρόσβαση στο Εθνικό γιατί υπάρχει μια παρέα. Αυτό το θεωρώ τεράστιο λάθος. Πιστεύω ότι η πιο επιτυχημένη διοίκηση ήταν του Κούρκουλου και, απ’ ό,τι φαίνεται, αυτό το μοντέλο θα ακολουθήσει και ο Χατζάκης.

Οπότε καλώς κάλεσε τους Φιλιππίδη και Λαζόπουλο να συμμετάσχουν στο όραμά του;
Κοίταξε να δεις. Καταρχάς, θεωρώ εντελώς απαράδεκτο να λένε τι δουλειά έχει ο Φιλιππίδης στο Εθνικό, επειδή σκηνοθετεί. Και ο Μπέζος σκηνοθετεί και είναι ηθοποιός. 

Ο Φιλιππίδης έχει σκηνοθετήσει άπειρες φορές και στην Επίδαυρο και έχει αποδείξει την αξία του. 

Έχει παίξει δέκα φορές σε κωμωδίες του Αριστοφάνη, και πέρυσι στο ΚΘΒΕ τον σκηνοθέτησε ο ίδιος. Ναι, έχει παίξει πολύ εμπορικό θέατρο επίσης, αλλά όλοι έχουμε κάνει τα πάντα. Στο κάτω - κάτω κωμικός ηθοποιός είναι. Όταν έκανε τον «Μπακαλόγατο» ήταν μεγάλη τέχνη. Αντικειμενικά, είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης, δεν μπορείς να λες τι δουλειά έχει αυτός ο άνθρωπος στο Εθνικό Θέατρο. 

Αυτό μπορώ να το καταλάβω για τον Λαζόπουλο, που θα γράψει ένα έργο και θα το παίξει, και ο οποίος δεν έχει κάνει ρόλους, είναι περφόρμερ. Πιθανόν να μην έχει θέση στο Εθνικό. Αλλά δεν τον βάζεις στην ίδια θέση με τον Φιλιππίδη. Που, άλλωστε, δεν ξέρουν τι θα κάνει. Εγώ τον εκτιμώ πάρα πολύ καλλιτεχνικά....

«Μαντάμ Σουσού»

ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ

Πώς είναι η ζωή στην Τήνο;

«Έχω σκεφτεί πολλές φορές ότι, αν ήμουν 20-25 χρόνων, δεν θα το είχα ζήσει αυτό, δεν θα μπορούσα να ζω με τον εαυτό μου. Τώρα έχω άλλες δυνατότητες. Ζούσα μόνο στο θέατρο, μέχρι που έμαθα να βρίσκω χαρά και στη ζωή μου, βλέποντας τα άστρα, τη θάλασσα, κολυμπώντας, ακούγοντας τα πουλιά, με τα σκυλιά μου, να είμαι ευτυχισμένη με πάρα πολύ απλά πράγματα.

Έμαθα τι είναι ζωή, που δεν το ήξερα. Θα πέθαινα ανάπηρη. Χωρίς να ξέρω τι είναι να ζω κανονικά. Όλη μου τη ζωή έτρεχα να προλάβω τις δουλειές μου. Έφευγα στις 8:00 το πρωί και επέστρεφα στις 12:30 το βράδυ πτώμα από την κούραση. Και δεν είναι ότι δεν μου αρέσει η δουλειά μου, μου αρέσει πάρα πολύ. Αλλά δεν ζούσα σαν κανονικός άνθρωπος. Σκέψου ότι πρώτη φορά πήγα να ψωνίσω σε σούπερ-μάρκετ στην Τήνο»!

26.8.2013 / ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

πηγή